طراحی مدل تبیین کننده اثر عوامل موثر بر پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل یادگیری ماشین ، شبکه عصبی و رگرسیون خطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مدیریت مالی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش طراحی مدل تبیین کننده اثر عوامل شرکتی و کلان اقتصادی بر پیش بینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. در این راستا قابلیت پیش بینی سود شرکت های بورسی با استفاده از چهار مدل یادگیری ماشین بردار پشتیبان رگرسیون(SVR)، شبکه عصبی ساده(ANN) ، شبکه عصبی عمیق(DNN)، رگرسیون خطی(LM)) مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده‌ها , از نوع توصیفی (همبستگی) و مقیاس اندازه‌گیری داده‌ها نسبی می‌باشد. برای آزمون سوالات تحقیق، داده‌های حسابداری بین سال های 1389 -1398 تهیه و متغیرهای ورودی برای مدل بر اساس آن محاسبه گردید. جهت بررسی نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل های بردار پشتیبان رگرسیون، شبکه عصبی ساده، شبکه عصبی عمیق، رگرسیون خطی، ابتدا مجموعه داده ها به دو قسمت آموزشی و آزمایشی تقسیم شده بطوریکه 90 درصد داده ها برای آموزش و 10 درصد برای آزمایش در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می هد که مدل شبکه های عصبی عمیق برای مجموعه داده های آزمایشی دارای مقادیر RMSE و MAE کمتری نسبت به بقیه مدل ها می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت برای پیش بینی سود شرکتهای بورسی با استفاده از متغیرهای کلان و درون شرکتی مدل شبکه های عصبی مصنوعی میتواند رهیافت مناسبی باشد؛

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presenting an explanatory model of factors which explains the effect of the company's factors on the prediction of accepted profits in the Tehran Stock Exchange using machine learning, neural network and linear regression.

نویسندگان [English]

  • Leila Gholizadeh Kapourchali
  • mir feyz fallah
  • Mehrzad Minooei
Department of Financial Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract:

The present paper deals with the way of designing a model describing the effect of corporate and macroeconomic factors on the profit forecast of companies listed on the Tehran Stock Exchange. To this end, the capability of profit forecast in stock exchange companies was investigated using four machine learning models including: support vector machine learning model of regression (SVR), simple and deep neural network (ANN & DNN) and linear regression (LM). This research is of applied research type and it is of descriptive type (correlation) in terms of data collection method, with relative data measurement scale. For testing the research questions, accounting data between 2010-2019 were prepared and input variables for the model were calculated accordingly. In order to check the results of data analysis using regression support vector models, simple neural network, deep neural network, linear regression, first the data set is divided into two training and testing parts so that 90% of the data is used for training and 10% is reserved for testing. The results of data analysis show the deep neural network model for the experimental data set has lower RMSE and MAE values than the support vector regression model. Therefore, it can be concluded that using macro variables and intra-company variables, the model of artificial neural networks can be a good approach to forecast profit of listed companies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: regression support vector machine learning model
  • simple neural network
  • deep neural network
  • linear regression
  • dividend
  • اعتمادی حسین، مومنی منصور، فرج‌زاده دهکردی(1391) " حسن مدیریت سود، چگونه کیفیت سود شرکت‏ها را تحت تاثیر قرار می‏دهد؟" پژوهش های حسابداری مالی، ‌دوره 4، شماره 2،‌پاییز 1391، صفحه 101-122
  • جلایی سیدعبدالمجید، رحیمی پور اکبر، میر هدیه(1394) " بررسی تاثیر شوک های ارزی بر بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران " دو فصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، شماره 23، بهار و تابستان 1394، صفحه 135-161
  • حجازی رضوان ، محمدی شاپور ، اصلانی زهرا ، آقاجانی مجید(1391) "پیش بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی و درخت تصمیم در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" تابستان 1391 , دوره 19 , شماره  68 ; از صفحه 31 تا صفحه 46
  • ذوالفقاری علی، مرادی مهدی، مرندی مهدی بهنامه زکیه(1398) "تأثیر عدم تقارن اطلاعاتی، عدم نقدشوندگی سهام و تمرکز مالکیت بر دقت پیش‌بینی سود " فصلنامه پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 11، شماره 44،‌زمستان 1398، صفحه 193-216
  • رئوفی علی، زراءنژاد منصور(1394) " پیش بینی بازار روزانه بورس اوراق بهادارتهران: ارزیابی و مقایسه روش های خطی و غیرخطی " نشریه اقتصاد پولی، مالی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱(پیاپی ۹)
  • صالحی مهدی ، فرخی لاله(1393) "پیش بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی و درخت تصمیم در صنایع کشاورزی و نساجی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" نشریه اقتصاد کشاورزی دوره 8 زمستان 1393 شماره 4 (پیاپی 32)
  • قناد مصطفی، حیدرپور فرزانه، عربی مهران(1395) " اثر افق های زمانی کوتاه، میان و بلندمدت در پیش بینی جریان های نقدی آتی؛ بررسی مقایسه ای توانایی سود و جریان وجه نقد عملیاتی " مجله راهبرد مدیریت مالی سال چهارم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵
  • کردستانی غلامرضا، معصومی جواد، بقائی وحید(1392) " پیش بینی سطح مدیریت سود با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی..." دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 1، بهار و تابستان 1392 ، صفحه 169-190
  • کی قبادی امیررضا، احسانی چیمه اکرم(1397) " مطالعه اثر نوسانات نرخ ارز، نرخ تورم و تولید ناخالص داخلی بر سوددهی شرکت ها " نشریه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی سال دوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳
  • محمدی یوشو عصمت، رمضانی سیدمهدی، خراشادی زاده محمد(1396) " ارائه مدل ارزیابی و پیش بینی سلامت بانک های منتخب ایران با استفاده از شاخص های کملز " مجله پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، تابستان 1396 , دوره 25 , شماره  82 ; از صفحه 43 - 78
  • مرادزاده فرد مهدی، پورباقری آزاده(1396) " ارائه مدل پیش‌بینی سود با استفاده از ترکیب نسبتهای مالی " مجله حسابداری مدیریت،، دوره 2، شماره 1(پیاپی 1 )، تابستان 1388، صفحه 83-96
  • مرادزاده فرد مهدی، علیپور درویش زهرا، نظری هما(1392) " بررسی خطای پیش بینی سود مدیریت و محتوای اطلاعاتی اقلام تعهدی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران" فصلنامه علمی و پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال دوم، شماره هفتم، صفحات 15-29
  • مشایخ شهناز، شاهرخی سیده سمانه(1386)" بررسی دقت پیش بینی سود توسط مدیران و عوامل موثر بر آن"بررسی های حسابداری و حسابرسی، زمستان 1386 , دوره  14 , شماره  50، صفحات  65 – 82
  • مشکی میاوقی مهدی، محمدی رویا(1398) " بررسی اثر محافظه کاری مشروط بر کیفیت سود مبتنی بر مرتبط بودن با ارزش و ضریب واکنش سود" پژوهش های حسابداری مالی، ‌دوره 11، شماره 40،صفحه 61-74
  • همت فر محمود، ثقفی مهدی(1396) " بررسی عوامل موثر بر ریسک تجاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " مجله بررسیهای حسابداری، دوره 5، شماره 17، زمستان 1396، صفحه 115-138
  • وکیلی فرد حمیدرضا، آندرواژ سوگل(1396)"بررسی عوامل موثر بر مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"هشتمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت و پنجمین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری های باز،MOCONF08_115
    • Agirman Ensar, Yilmaz Omer(2018)” Value of financial ratios in predicting stock retuns: a study on borsa istanbul(bist) “Business, Economics and Finance -jbef(2018), Vol. 7(2). P. 191
    • Assaf Adel Abu, Alnagi Eman, Al-radaideh Qasem a(2013)”predicting stock prices using data mining techniques” The International Arab Conference on Information Technology(ACIT’2013), Philadelphia University, Jordan {ealnagi@philadelphia. edu. jo}, P1-8
    • Cudia Cynthia P. , Dela Cruz Aeson Luiz C. (2018) ” Determinants of Earnings Management Choice among Publicly Listed Industrial Firms in the Philippines” DLSU Business & Economics Review(2018) 27(2): 119-129
    • Hewitt Max , Tarca Ann,Teri Lombardi Yohn(2015)” The Effect of Measurement Subjectivity Classifications on Analysts' Use of Persistence Classifications When Forecasting Earnings Items” https://doi. org/10. 1111/1911-3846. 12116, Volume32, Issue3,Fall 2015,Pages 1000-1023
    • Jung – Hag Choy, Linda A Myers,Yoonseok Zing, and David A. Zebra(2010), The Rolls that Forecast Surprise and Forecast Error play in Determining Management Forecast precision. Accounting Horizons,Vole. 24,No. 2,pp. 165 – 188.
    • Mousa Gehan A. , Desoky Abdelmohsen(2019)”The effect of dividend payments and firm’s attributes on earnings quality: empirical evidence from Egypt” Investment Management and Financial Innovations, Volume 16, Issue 1,
    • Mudinas Andrius, Zhang Dell, Levene Mark(2018)”Market Trend Prediction using Sentiment Analysis: Lessons Learned and Paths Forward” WISDOM’18, August 2018, London, UK,https://doi. org/10. 1145
    • Musallam Sami Rm(2018) “Exploring the Relationship between Financial Ratios and Market Stock Returns “Eurasian Journal of Business and Economics, 11(21),P 101-116