شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای و تصمیم گیری حسابرسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد ممتاز گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 استادیار حسابداری، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران .

چکیده

قضاوت در حسابرسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به عنوان مهمترین عامل نتیجه‌گیری حسابرس محسوب می‌شود. به همین دلیل شناسایی عوامل مؤثر بر قضاوت و تصمیم‌گیری حسابرسان حائز اهمیت است. از این رو هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه‌ای و تصمیم‌گیری حسابرسان با استفاده از تحلیل محتوا و فن غربالگری فازی می‌باشد. پژوهش حاضر در بازه زمانی یکساله اسفند ماه 1397 الی اسفند 1398 انجام پذیرفته است. ابتدا با بررسی ادبیات مرتبط با موضوع پژوهش، عوامل مؤثر بر قضاوت و تصمیم‌گیری حسابرسان شناسایی، سپس با استفاده از نظرهای 15 تن از خبرگان (حسابدران رسمی و استادان دانشگاه) و با به کارگیری فن غربالگری فازی 40 شاخص نهایی، شناسایی و در نهایت با استفاده از رتبه‌بندی فازی درجه اهمیت این عوامل مشخص شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد که سازه‌های محیطی، وظیفه‌ای و رفتاری حسابرس به ترتیب بیشترین تأثیر را بر قضاوت حرفه‌ای و تصمیم‌گیری حسابرسان در ایران دارند.
همچنین شاخص‌های حق‌الزحمه حسابرس، پاسخگویی حسابرس، شرایط مالی و رقابتی حرفه حسابرسی، استقلال حسابرس و تلاش جهت جلب رضایت صاحب‌کار توسط حسابرس به ترتیب مهم‌ترین و اثرگذارترین عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه‌ای و تصمیم‌گیری حسابرسان در ایران هستند. این پژوهش می‌تواند شروع بسیار مناسبی برای در نظرگرفتن عوامل کلیدی مؤثر بر قضاوت حرفه‌ای و تصمیم‌گیری حسابرسان در بین حسابرسان باشد و نتایج نیز می تواند مورد استفاده مجامع حسابداری ایران جهت وضع قوانین و دستورالعمل های مربوط به قضاوت حرفه‌ای قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Ranking Factors Affecting Professional Judgment and Decision-Making of Auditors

نویسندگان [English]

  • Mohammad Namazi 1
  • alireza momtazian 2
1 Distinguished Professor in Accounting, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 Assistant Professor in accounting, Jahrom Univesity, Jahrom, Iran.
چکیده [English]

The importance of judgment in auditing is vital. Judgment in auditing is the most important factor in decision making, and auditors are required to make decisions and judgments in many work areas. Therefore, it is important to identify the factors that affect the judgment and decision-making of auditors.Therefore, the aim of this study is to identify and prioritize the factors affecting professional judgment and decision-making of auditors using fuzzy screening technique. The present study was conducted in one-year period from esfand ( the final month of iranian calender) 2016 to esfand 2017.
First, by examining the literature related to the research topic, the factors influencing the judgement and decision-making of auditors were identified, then using the opinions of 15 experts (Iranian certified public accountants and faculty members) and using fuzzy screening technique 40 indicators were identified. Finally, using fuzzy ranking, the importance degree of these factors were determined.The results of testing the research hypotheses show that the environmental, functional and behavioral structures of the auditor have the greatest impact on the professional judgment and decision-making of auditors in Iran, respectively. Also, the auditors' fees, auditors' accountability, financial and competitive conditions of the auditing profession, auditors' independence and the auditors' attempt to satisfy the customer are the most important and effective factors influencing the professional judgment and decision-making of auditors in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Professional Judgment
  • Auditor Decision Making
  • Fuzzy Screening
  • Fuzzy Ranking

مراجع

  • اعتمادی، حسین و حسین فخاری (1383). تبیین نیازها و اولویت های تحقیقاتی حسابداری ارائه الگویی جهت همسویی تحقیقات. آموزش و عمل، بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 11، صص 3-27.
  • اکبری نفت چالی، عیسی، پورحیدری، امید و احمد خدامی پور (1398). تأثیر تجربه بر رفتارهای غیرارادی حسابرسان، پژوهش­های‌ حسابداری‌ مالی ‌و ‌حسابرسی ‌، شماره 31، صص 197-227.
  • ایمان، محمد تقی (1393). روش­شناسی تحقیقات کیفی، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ دوم.
  • آذر، عادل و حجت فرجی (1387). علم مدیریت فازی، انتشارات موسسه کتاب مهربان نشر، چاپ سوم.
  • برادران حسن­زاده، رسول، فتاحی­اصل، بهرام و سودا ابوالحسن­زاده (1393). بررسی تأثیر تیپ­های شخصیتی حسابرسان بر محتوای گزارش حسابرسی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 6، صص 89-100.
  • پمپین، م. (2006). دانش مالی رفتاری و مدیریت دارایی (مترجم: احمد بدری). تهران، انتشارات کیهان، چاپ اول.
  • جاویدی، کاظم، رویایی، رمضانعلی، طالب نیا، قدرت­اله و بهمن بنی­مهد (1397). بررسی تاثیر گرایش طرز فکر تفسیر بر قضاوت و تصمیم گیری حسابرس: مبتنی بر تئوری سطح تفسیر فاصله روانی، فصلنامه حسابداری مالی، شماره 39، صص 141-164.
  • جلالی، رستم (1391). نمونه­گیری در پژوهش­های کیفی، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 4،صص 310-320
  • حسابرس. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 55، صص 35-50.
  • حساس­یگانه، یحیی و امید مقصودی (1390). ارزشهای اخلاقی در قضاوت حرفه ای حسابرس. فصلنامه اخلاق در علوم فناوری،شماره 1، صص 62-73.
  • حساس­یگانه، یحیی و حسین کثیری (1382). کـاربرد مفهـوم اهمیـت در حـسابرسی و تـاثیر آن بـر اظهار نظر حسابرسان مستقل. فصلنامه مطالعات حسابداری، شماره 3، صص 18-33.
  • حسینی، سید علی و ندا رسولی (1398). قضاوت حرفه­ای در حسابرسی و اندازه­گیری آن: مفاهیم، نظریه­ها و چشم­انداز تئوریک، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 31، صص 155-168.
  • خواجوی، شکراله و میثم نوشادی (1391). نقش الگوهای رفتاری و مدل­های تصمیم­گیری در قضاوت حسابرسان. پژوهش حسابداری، شماره 5، صص 123-135.
  • خوش­طینت، محسن و جواد بستانیان (1386). قضاوت حرفه­ای در حسابرسی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 18، صص 25-58.
  • رؤیایی، رمضانعلی، یعقوب­نژاد، احمد و کاوه آذین­فر (1393). ارتباط بین تردید حرفه‌ای و قضاوت حرفه‌ای حسابرسان مستقل. پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 22، صص 67-95.
  • سرمد، زهره؛ حجازی، الهه و عباس بازگان (1390). روش تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگه.
  • سعیدی گراغانی، مسلم و احمد ناصری (1396). تفاوت­های فردی و قضاوت حرفه­ای حسابرس، پژوهش­های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 9، شماره 36، صص 111-130.
  • حیرانی، فروغ، وکیلی­فرد، حمیدرضا و فریدون رهنمای رودپشتی (1398). ‌حرفه­ای­گرایی ‌و ‌قضاوت‌ حرفه­ای‌ حسابرس‌، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 22، صص 1-12.
  • گلدوست، مسعود، اللهیاری، محمد صادق و محمد عابدی (1393). غربال گری فازی بازدارنده­های آموزشی توسعه­ی کارآفرینی روستایی استان گیلان، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره 30، صص 31-43.
  • مجتهدزاده، ویدا و پدرام آقایی (1383). عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی مستقل از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده‌کنندگان. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 38، صص 53-76.
  • مرشدی­پور، مریم، دهقان نبوی، حسن و محمود معین­الدین (1395). شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی فناوری اطلاعات. دانش حسابرسی، 62، صص 137-158.
  • میرمحمدی، سید محمد و عباس هادونی­نیا (1387). مدل­های رفتاری در تصمیم­گیری فردی. پیام مدیریت، 28، صص 29-47.
  • نمازی، محمد، رجب­دری، حسین و اعظم روستا میمندی (1396). بررسی تعداد و تحلیل محتوای مقاله­های مرتبط با اخلاق حرفه­ای حسابداری در ایران، پیشرفت­های حسابداری دانشگاه شیراز، شماره اول، صص 193-226.
  • ولیان، حسن، عبدلی، محمدرضا و علیرضا کوشکی جهرمی (1398). مفهوم‌سازی تصمیم‌گیری خردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده‌بنیاد، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 26، شماره 2، صص 301-326.
  • وهاب­زاده گرد رودباری، میلاد و بهمن بنی مهد (1395). اثر رابطه مداری بر قضاوت­های اخلاقی حسابرسان، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، شماره 20، صص 1-12.
  • Abdolmohammadi, M. and A. Wright (1987). An Examination of the Effects of Experience and Task Complexity on Audit Judgments, The Accounting Review, 62, PP. 1–13.
  • Ashton, R. H. (1974). The Predictive-Ability Criterion and User Prediction Models, The Accounting Review, 49, PP. 719–732.
  • Ashton, R. H. and A. H. Ashton (1995). Judgment and Decision-Making Research in Accounting and Auditing, Cambridge University Press, New York.
  • Babcock, L. and G. Loewenstein (1997). Explaining Bargaining Impasse: The Role of Self Serving Biases, Journal of Economic Perspectives, 11, PP. 109-126.
  • Bonner, S. E. (1990). Experience Effects in Auditing: The Role of Task-Specific Knowledge, The Accounting Review, 65, PP. 72–92.
  • Bucaro, A. G. (2019). Enhancing auditors' critical thinking in audits of complex estimates, Accounting, Organizations and Society, 73, PP. 35-49.
  • Choy, A. and King (2005). An Experimental Investigation of Approaches to Audit Decision Making: An Evaluation Using Systems-Mediated Mental Models. Contemporary Accounting Research,  22, PP. 311–350.
  • Conner, N., & Roberts, T. G. (2013). Competencies and Experiences Needed by Pre–service Agricultural Educators to Teach Globalized Curricula: A Modified Delphi Study. Journal of Agricultural
    Education, 54(1), 8-17.
  • Francis, J. (2011). A Framework for Understanding & Researching Audit Quality, Journal of Practice & Theory, 30, PP. 152-125.
  • Gibbins, M. and R. J. Swieringa (1995). Twenty Years of Judgment Research in Accounting and Auditing, in: R. H. Ashton, A. H. Ashton, eds., Judgment and Decision-Making Research in Accounting and Auditing (Cambridge University Press, New York), PP. 131–249.
  • Griffith, E. E., Kadous, K. and D. Young (2016). How Insights From The ‘‘New’’ JDM Research Can Improve Auditor Judgment: Fundamental Research Questions and Methodological Advice. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 35, 1–22.
  • Hazianti Abdul Halim, H. A., Jaafar, H., Janudin, S.H. (2018). Factors Influencing Professional Judgment of Auditors in Malaysia, International Business Research; Vol. 11, PP. 119-127.
  • Houston, R. W. (1999). The Effects of Fee Pressure and Client Risks on Audit Seniors’ Time
    Budget Decisions. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 18, PP. 70–86.
  • Institute of Chartered Accountants of Scotland (2016). Technical Policy & Services Board of The Institute of Chartered Accountants of Scotland, A Professional Judgment Framework For Financial Reporting, An Internal Guide For Preparers, Auditors, Regulators Standard Setters, Avilable at: http://www.iasplus.com/en/news/2016/09/icas-judgement-framework.
  • Jones, K., Krishnan, G. and K. Melendrez (2008). Do models of Discretionary Accruals Detect Actual Cases of Fraudulent and Restated Earnings? An Empirical Analysis, Contemporary Accounting Research, 25, PP. 499–531.
  • Kent, P., Munro, L. and T. Ambling (2006). Psychological Characteristics Contributing to Expertise in Audit Judgment, International Journal of Auditing, 10, PP. 125–141.
  • Knechel, R.W. (2000). Behavioral Research in Auditing & Its Impact on Audit Education, Issues in Accounting Education, 15, PP. 695-712.
  • Liang, G. S., & Wang, M. J. J. (1993). A fuzzy multi-criteria decisionmaking approach for robot selection. Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 10(4). 267- 274.
  • Libby, R. (1995). The role of Knowledge and Memory in Audit Judgment. In Cambridge Series on Judgment and Decision Making: Judgment and Decision-Making Research in Accounting and Auditing, eds. R. H. Ashton and A. H. Ashton, 176–206. New York: Cambridge University Press.
  • Mala, R. and P. Chand (2015). Judgment and Decision-Making Research in Auditing and Accounting: Future Research Implications of Person, Task, and Environment Perspective. Accounting Perspectives, 14, 1–50.
  • Messier, W. F. Jr. (1995). Research in and Development of Audit-Decision Aids. In Cambridge Series on Judgment and Decision Making: Judgment and Decision-Making Research in Accounting and Auditing, eds. R. H. Ashton and A. H. Ashton, 207–28. New York: Cambridge University Press. Auditing (Cambridge University Press, New York), PP. 76–101.
  • Moore, D.A., Tetlock, P.E., Tanlu, L. and M.H. Bazerman (2006). Conflicts of Interest and The Case of Auditor Independence: Moral Seduction and Strategic Issue Cycling. Academy of Management Review, 31, PP. 1-10.
  • Nelson, M., and H. T. Tan (2005). Judgment and Decision Making Research in Auditing: a Task, Person, and Interpersonal Interaction Perspective, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 24, PP. 41–71.
  • Paino, H., Ismail, Z. and M. Smith (2014). Modelling Dysfunctional Behaviour: Individual Factors and thical Financial Decision, Procedia - Social and Behavioral Sciences,  145, PP. 116 – 128.
  • Quadackers, L. (2009). Auditors’ Skeptical Characteristics and Their Relationship to Skeptical Judgments and Decisions, Dissertation Amsterdam , 10,PP. 50-70.
  • Rich, J. S. (2004). Reviewers’ Responses to Expectations About the Client and the Preparer, The Accounting Review, 79, PP. 497–517.
  • Schafer, J., Schafer, B. (2019). Interpersonal Affect, Accountability and Experience in Auditor Fraud Risk Judgments and the Processing of Fraud Cues, Faculty Publications,
  • Simunic, D. A. (1980). The Pricing of Audit Services: Theory and Evidence, Journal of Accounting Research, 18, PP. 161-190.
  • Shtudiner, Z. Klein, G. (2020). Gender, attractiveness, and judgment of impropriety: The case of accountants, European Journal of Political Economy, 64, PP. 122-141.
  • Solomon, I. and M. D. Shields (1995). Judgment and Decision Research in Auditing, in: R. H. Ashton, A. H. Ashton, eds., Judgment and Decision-Making Research in Accounting and Auditing (Cambridge University Press, New York), 137–175.
  • Trotman, K. T. (2014). Judgment and Decision Making. In Routledge Companion to Auditing, edited by Hay, D., W. R. Knechel, and M. Willekens. Abingdon, U.K.: Routledge.
  • Trotman, K. T., Bauer, T. D. and K. A. Humphreys (2015). Group Judgment and Decision Making in Auditing: Past and uture esearch, Accounting, Organizations and Society, 47, PP. 56-72.
  • Trotman, K. T., Tan, H. C. and Ang (2011). Fifty-year Overview of Judgment and Decision-Making Research in Accounting, Accounting and Finance,  51, PP. 278–360.
  • Turner, C. W. (2001). Accountability Demands and the Auditor’s Evidence Search Strategy: The Influence of Reviewer Preferences and the Nature of the Response (Belief vs. Action), Journal of Accounting Research, 39, PP. 683–706.
  • Tversky, A., and D. Kahneman (1974). Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases, Science, 185, PP. 1124–1131.
  • Yager, R. R. (1993) Fuzzy screening systems. In R. Lowen & M. Roubens
    (Eds.). Fuzzy logic: State of the art Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 251-261.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار