وضعیت حسابداری مدیریت استراتژیک در ایران: رویکرد تکنیکی-مدیریتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی )ره(، قزوین، ایران.

2 دانشیار گروه حسابداری، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی )ره(، قزوین، ایران.

چکیده

هدف این مقاله توصیف و تبیین وضعیت حسابداری مدیریت استراتژیک براساس رویکرد تکنیکی- مدیریتی در سطوح مختلف استراتژی‌های کسب‌و‌کار و براساس نوع فعالیت در صنعت است. پژوهش دارای ماهیت کاربردی-توسعه‌ای و در دسته پژوهش‌های پیمایشی- اکتشافی است. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختار یافته و طراحی و توزیع پرسشنامه بین حسابداران مدیریت/صنعتی و مدیران مالی 75 شرکت جمع‌آوری و به روش میانگین و تحلیل واریانس، تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که، ارتباط بین استراتژی‌های کسب‌وکار و حسابداری مدیریت استراتژیک قوی و مثبت است. شرکت‌ها از رویه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک بیشتر برای پیاده‌سازی استراتژی بازار استفاده می‌کنند. در استراتژی سطح عملیات تکنیک‌های تحقیق‌وتوسعه، مدیریت ریسک و بهایابی هدف، استراتژی سطح بازار تکنیک‌های تجزیه‌وتحلیل سودآوری ترکیب محصولات، تجزیه‌وتحلیل امکانات و منابع، و تجزیه‌وتحلیل رقبا، و استراتژی سطح شرکت تکنیک‌های تحلیل چشم‌انداز صنعت، و تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بالاترین میانگین استفاده را دارند. همچنین، تکنیک تجزیه‌وتحلیل زنجیره ارزش در همه سطوح استراتژی‌های کسب‌وکار استفاده می‌شود. بیش از 90 درصد تکنیک‌های استفاده شده در همه سطوح استراتژی، اهمیت زیاد دارند. همچنین، میزان استفاده از برخی رویه‌های حسابداری مدیریت استراتژیک در صنایع مختلف، متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Strategic Management Accounting in Iran: A Technical-Managerial view

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Ameneh Mirbagheri Roodbari 1
  • Gholamreza Kordestani 2
1 Ph.D. Candidate in Accounting, Faculty of Social Science, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran .
2 Associate Prof. of Accounting, Faculty of Social Science, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

The main objective of this article is to describe and explain the status of strategic management accounting from a technical-managerial view at different levels of business strategies and based on the various industries. This study has an applied-developmental nature and is in the survey-exploratory research. The research data were collected from semi-structured interviews and questionnaires were designed and distributed among Chief Executive Officers of 75 firms and research data analyzed by mean and variance analysis. Results show the relationship between business strategies and strategic management accounting is strong and positive. Firms use more strategic management accounting practices to implement market-level strategy. In operational-level strategy, techniques including research and development, risk management and target costing, in market-level strategy, techniques including profitability analysis of product portfolio, resource and capability analysis, and competitor analysis, and in corporate-level strategy, techniques including industry foresight analysis, and SWOT have the highest average usage. Also, managers use the value chain analysis at all levels of business strategy. In the importance test, more than ninety percent of the techniques used are important at all levels of the business strategy. Also, the use of some strategic management accounting practices is different in the various industries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Management Accounting
  • Business Strategies
  • Management Accounting Techniques and Tools
  • Technical- Managerial View

مراجع

  • ابراهیمی کردلر، علی. و مقدس پور، هنگامه، (1393). تبیین وضعیت حسابداری مدیریت در ایران، فصلنامه علمی-پژوهشی حسابداری مدیریت، 7 (23)، 57-83.
  • تقوی دیلمانی، بهین، (1373)، حسابدار استراتژیک تحولی در کاربرد حسابداری مدیریت، حسابدار، 9 (103 و 104)، 46-55.
  • حساس یگانه، یحیی؛ دیانتی دیلمی، زهرا؛ نوروزبگی، ابراهیم، (1390). بررسی وضعیت حسابداری مدیریت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله حسابداری مدیریت، 4 (8)، 1-18.
  • خاتمی، محمدعلی، (1375)، نقش حسابداری مدیریت در ژاپن، فصلنامه علمی پژوهشی بررسی‌های حسابداری، 4 (16 و 17)، 71-92.
  • کمالی دهکردی، پروانه، و غلامیان، مرتضی، (1394)، بررسی کاربرد تکنیک‌های حسابداری مدیریت استراتژیک در شرکت‌های تولیدی شهرک‌های صنعتی، ماهنامه پژوهش مدیریت و حسابداری، 11 و 12، 47-63.
  • رضایی دولت‌آبادی، حسین، و مهرآذین، سمیرا، (1392)، تحلیل نقش حسابداری مدیریت در ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان‌ها، در محیط‌های متغیر و پویا، پژوهش حسابداری، 8، 90-99.
  • غروی، محمدجواد، (1374)، استراتژی‌های آموختنی برای حسابداری مدیریت در موقعیت‌های برنامه‌ناپذیر، مطالعات مدیریت، بهبود و تحول، شماره 17 و 18، 51-84.
  • نمازی، محمد؛ دهقانی‌سعدی، علی‌اصغر؛ و قوهستانی، سمانه، (1396)، خودشیفتگی مدیران و استراتژی تجاری شرکت‌ها، فصلنامه علمی-پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6 (22)، 37-51.
  • Cession, F., Constantine, A., & Grissett, L. (2018). Strategic choices and strategic management accounting in large manufacturing firms. Journal of Management and Governance, 23(3), 605–636.
  • El-Beamish, M., Karbhari, Y., and Naser, K., (2003), Empirical Evidence On The Use Of Management Accounting Techniques In A Sample Of Saudi Manufacturing Companies, International Journal of Commerce and Management, 13: 2, pp. 74 – 101.
  • Fontaine, R. & Ahmad, Kh. (2013), Strategic Management from an Islamic Perspective: Text and Case, Published by John Wiley & Sons Singapore Pte. Ltd, pp.1-257.
  • Fowzia, R., (2011). Strategic Management Accounting Techniques: Relationship with Business Strategy and Strategic Effectiveness of Manufacturing Organizations in Bangladesh, World Journal of Management, 3 (2), 54-69.
  • Fuertes, G., Alfaro, M., Vargas , M., Gutierrez, S., Ternero , R., and Sabattin, J., (2020). Conceptual Framework for the Strategic Management: A Literature Review—Descriptive. Hindawi: Journal of Engineering, 1-21.
  • Hatif, M., and Sadic, H., (2012). Strategic Management Accounting Techniques in Romanian Companies: Some Survey Evidence, Procedia Economics and Finance 3, 387-396.
  • James, T., (2011), operations strategy, Landan, pp. 1-70
  • Kader, M., & Luther, R., (2004). An Empirical Investigation of the Evolution of Management Accounting Practices, Colchester: Dept. of Accounting, Finance and Management.
  • Kamal, Sh., (2015). Historical Evolution of Management Accounting, The Cost and Management, 43 (4), 12-19.
  • Kaplan, R. and Norton, D. (1992). The Balanced Scorecard—Measures That Drive Performance. Harvard Business Review, 79.
  • Kaplan, R., & Norton, D. (1996). Linking the Balanced Scorecard Strategy. California Management Review, 3(1), 53-79.
  • Mohamed, A. A. (2010). A Proposed Strategic Management Accounting Model for Profitability: An Empirical Study. Ph.D. thesis. University of Gloucestershire.
  • Nouri, B. A. & Soltani, M. (2017). Analyzing the use of strategic management tools and techniques between Iranian firms. Academy of Strategic Management Journal, 16 (1), 1-18.
  • Obah, C., & Ajibolade, S., (2017). Strategic management accounting and decision making: Asurvey of the Nigerian Banks, Future Business Journal 3, 119–137.
  • Ojua, O. (2016), Strategic Management Accounting Practices among Indigenous Nigerian Manufacturing Enterprises, Open Science Journal, 1(2), 1-14.
  • Petera, P., and Soljakov, L. (2019). Use of strategic management accounting techniques by companies in the Czech Republic. Economic research-ekonomska istraživanja. 33 (1), 46–67.
  • Phillips, A., (2014). Japanes management accounting practices for facilitating eco-effeciency: the expereiance of Panasonic. Ma thesis. university of Wollongong.
  • Roslender, R., and Hart, S. J. (2002). Integrating management accounting and marketing in the pursuit of competitive advantage: the case for strategic management accounting. Critical Perspectives on Accounting, 13(2), 255-277.
  • Shields, M.D., & Chow, C. W. (1991). Management Accounting Practices in the U.S. an Japan: Comparative Survey Findings and Research Implications. Journalof Inremosional Fhmciol Monagerneru and Accountin. 3 (1), 61-77.
  • Simmonds, K. (1981). Strategic management accounting. Management Accounting. 59 (4), 26-30.
  • Sutton, C. J., (2008), Economics and corporate strategy, Cambridge university press Landan: New York, 1-221.
  • Wickramasinghe, D., and Alawattage, Ch. (2012). Management Accounting Change: Approaches and Perspectives, Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار