طراحی الگوی سوگیری ماموران و حسابرسان مالیاتی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری حسابداری،گروه حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، رشت، ایران.

3 دانشیار ،گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد واحد قزوین ، قزوین، ایران.

چکیده

نقش مالیات در رفاه اجتماعی، توزیع مجدد ثروت،کاهش شکاف طبقاتی و در نهایت، تحقق عدالت غیرقابل انکار است. اما برخی مواقع، در فرآیند اخذ مالیات بی عدالتی‌هایی مشاهده می‌گردد. ماموران و حسابرسان مالیاتی از جمله افرادی هستند که همواره مجبور به انجام قضاوت‌ هستند؛ قضاوتی که می‌تواند از بسیاری از عوامل تاثیر پذیرد و منتج به اتخاذ تصمیمی سوگیرانه شود و به بی عدالتی در این مهم دامن بزند. هدف این پژوهش طراحی الگوی مفهومی سوگیری برای ماموران و حسابرسان مالیاتی در ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بود که با استفاده از رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحبنظر در زمینه مالیات بود که با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند در مجموع تعداد 17 نفر خبره موضوع به عنوان مشارکت‌کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. داده‌ها به روش مصاحبه با روش هدایت کلیات و به صورت نیمه ساختار‌یافته گردآوری شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از دو روش بازبینی مشارکت‌کنندگان و همچنین مرور خبرگان غیرشرکت‌کننده در پژوهش استفاده شد. مقوله محوری سوگیری ماموران و حسابرسان مالیاتی است که 15 علل برای آن به عنوان شرایط علیّ شناسایی گردید. سپس با توجه به شرایط زمینه‌ای و شرایط مداخله‌گر، راهبردهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ارائه شده است. این مطالعه می‌تواند گامی موثر در راستای حسابرسی مالیاتی بر مبنای تحقق مالیات صحیح و رضایتمندی عمومی باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a bias model for tax officials and auditors with grounded theory-based approach

نویسندگان [English]

  • mohsen ebrahimi 1
  • Mohammad Reza Vatan parast 2
  • Farzin Rezaei 3
1 1. Ph.D. Student, Accounting, Islamic Azad University, Ghazvin Branch, Ghazvin, Iran
2 Assistant Professor, Accounting, Islamic Azad University, Rasht Branch, Rasht, Iran
3 Associate Prof., Accounting, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Ghazvin, Iran.
چکیده [English]

The role of taxes in social welfare, redistribution of wealth, reduction of class gaps and, finally, the realization of justice is undeniable. But sometimes, the tax itself is unfair. Tax officials and auditors are among those who are always forced to make judgments; A judgment that can be influenced by many factors and lead to a biased decision and incite injustice in this matter. The purpose of this study is to design a conceptual model for tax officials and auditors in Iran. This research was a qualitative research that was conducted using an approach based on grounded theory. The statistical population included tax experts who were selected as a participant in the research using purposive sampling approach. 17 Experts were selected as participants in the study. Data were collected through interviews using the general guidance method and in a semi-structured manner. To obtain the reliability and validity of the data, two methods of reviewing participants as well as reviewing non-participating experts in the research were used. The central issue is the bias of tax officials and auditors, for which 15 reasons were identified as causal conditions. Then, according to the background and intervening conditions, strategies are formulated and the final model is presented based on it. This study can be an effective step towards realizing proper taxation and public satisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bias
  • Tax officials and Auditors
  • grounded theory

مراجع

  • ایزدخواستی حجت، (1397)، تحلیل عملکرد، کارایی وصول و چالش‌های اجرایی مالیات بر ارزش افزوده در ایران، پژوهشنامه مالیات، ۲۵ (۳۶)، 80-43.
  • ایمانی برندق، محمد، پیری، پرویز و قربانی، توفیق، (1395)، بررسی عوامل موثر بر کیفیت مالیات در ایران با استفاده از رویکرد سلسله مراتبی، پژوهش های تجربی حسابداری 5 (4)، 47-63.
  • باباجانی، جعفر و محمدجواد مرادمند، (۱۳۸۶)، ارزیابی عملکرد اجرای ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، 5 (17)، 105-128.
  • باقری، مصطفی، توسلی نائینی، منوچهر و دالمن پور، محمد، (1399)، تأملی در نظام دادرسی مالیاتی (اداری- قضایی) ایران و آمریکا، پژوهشنامه مالیات، ۲۷ (۴۴)، 47-69.
  • برزیده، فرخ، باباجانی، جعفر و عبدالهی، احمد، (1397)، طراحی الگوی هویت در قضاوت حسابرسی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، دانش حسابرسی، شماره 71، 36-5.
  • توکلی، محمد، خواجوی، شکراله و ولی پور، هاشم، (1397)، ارزیابی تأثیر شکاف پاسخ‌گویی بیرونی سازمان امور مالیاتی بر اقبال عمومی و درآمدهای مالیاتی، پژوهشنامه مالیات، ۲۶ (۳۹)، 69-92.
  • خوشحال، فائزه و خوشحال، امین، (1399)، چالش های حقوق شهروندی و مؤدیان مالیاتی، پژوهشنامه مالیات، ۲۷ (۴۴)، 167-185.
  • رنجبر، همایون، صامتی، مجید و مالیان، مهسا، (1395)، امکان جایگزینی درآمدهای مالیاتی با درآمدهای نفتی (مطالعه موردی ایران)، اقتصاد کاربردی‌، 6 (19)، 27-38.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون، نیکومرام، هاشم و جلیلی، آرزو، (1392)، تاثیر سوگیری های قضاوتی بر کارکرد تکنیک های حسابداری مدیریت، حسابداری مدیریت, 1 (16)، 75-90.
  • زنده­دل برون، محمدرضا، (1395)، بررسی عدالت مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده، پژوهش ملل، 1 (9)، 55-62.
  • طاهری، تاری، (1390). اصل برابری و عدالت مالیاتی در آیینه حقوق بشر و حقوق مالیاتی نوین، تهران، شهر دانش.
  • قادری، بهمن، کفعمی، مهدی و کریمی حصاری، فرشاد، (۱۳۹۷)، بررسی تاثیر عوامل مالی و غیرمالی موثر بر شکاف مالیاتی، فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، 1(2)، 1-16.
  • Creswell J. (2005). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. 2nd ed. Oxford: Oxford University Press.
  • Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry and research design, choosin among five approaches. 2end Edition. California: Sage Publication.
  • da Silva, F. P., Guerreiro, R., & Flores, E. (2019). Voluntary versus enforced tax compliance: the slippery slope framework in the Brazilian context. International Review of Economics, 66(2), 147-180.
  • Jahnke, B., & Weisser, R. A. (2019). How does petty corruption affect tax morale in Sub-Saharan Africa?. European Journal of Political Economy, 60, 101751.
  • Nyarkpoh, M. F. (2018). Trust in Government and Tax Compliance: An Empirical Evidence from Ghana (Doctoral dissertation, University Of Ghana).
  • Strauss,A.L.,& Corbin,    (1998).  Basics  of qualitative  research:  Grounded theory: Procedures and Technique. (2nd Edition); Sage, Newbury Park, London.
  • Ueda, M. J. (2017). The Evolution of Potential VAT Revenues and C-Efficiency in Advanced Economies. International Monetary Fund.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار