رویکردی نوین در پیاده‌سازی مدل یکپارچه و سیستمی بهای تمام شده در آموزش عالی (مطالعه موردی: دانشگاه شیراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترا حسابداری دانشگاه شیراز مربی حسابداری دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

چکیده

بهای تمام شده دقیق، زیربنای شفافیت مالی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی مدیریت می‌باشد. در همین راستا، هدف از انجام این تحقیق ارائه روشی نوین با در نظر گرفتن ویژگی‌های کمی و کیفی و با توجه به چرخه‌های عملکردی دانشگاهی، در تعیین بهای تمام شده آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی می‌باشد. این تحقیق یک مطالعه موردی در دانشگاه شیراز برای سال مالی 1396 و ترم اول و دوم سال تحصیلی 96-97 است. رویکرد مورد استفاده در این تحقیق رویکرد استقرایی در اجرای مدل و مبتنی بر یک رویکرد ترکیبی (سیستمی) در طراحی مدل بهایابی می‌باشد. برای شناسایی و احصای محرک‌های مربوط به فعالیت‌ها (برای واحدهای عملیاتی و پشتیبانی) از مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. بهای تمام شده کلیه مراکز مسئولیت و مراکز فعالیت و موضوع‌های هزینه (خروجی‌ها) در دانشگاه شیراز با رویکرد جدید در یازده گام اجرایی (منطبق با ویژگی‌های محیطی دانشگاه‌های ایران) تعیین گردیده است و با انجام تعدیل‌هایی در تکنیک بهایابی مبتنی بر فعالیت، علاوه بر عوامل کمی، فاکتورهای زمانی و کیفی نیز بسته به موضوع هزینه، در تعیین بهای تمام شده، به صورت سیستمی و مکانیزه لحاظ گردیده است و بهای تمام شده با دقت بالایی محاسبه شده است که می‌تواند مبنایی مناسب برای پیاده‌سازی بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A New Approach of Implementing Integrated and Systemic Costing Model in Higher Education (Case Study: Shiraz University)

نویسندگان [English]

  • mohammad hosein fatheh 1
  • Javad Moradi 2
1 Phd student
2 Assistant professor, Accounting at Islamic Azad University, Marvdasht Branch
چکیده [English]

Precise costing is the basic tool for financial clarity, performance assessment and management responsibility. This study aims to present a new method considering qualitative and quantitative characteristics and also by taking the performance cycles of universities into account to determine the cost of education and research outputs at universities. This is a case study for 2017 fiscal year and the first and second semesters of 2017-18. This study draws on an inductive approach to implement a new approach based on an integrated-systemic approach in costing model. Observation and interview were used to identify the drivers relevant to the activities (For both of the Operational and Supporting Units). The costs of all the Responsibility centers, Activity centers and Cost Objects (Outputs) in Shiraz University have been calculated using the new approach in 11 stages (congruent to the environmental features of Iran universities). Having some adjustments to the Activity-Based Costing, in addition to quantitative elements, qualitative and time factors were also systematically considered in determining the costs. The costs were calculated at the highest accuracy which can be a proper tenet for the implementation of Performance-Based Budgeting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Performance-Based Budgeting"
  • "Activity-Based Costing"
  • "Time-Driven ABC"
  • "Cost
  • Resource Consumption Accounting"

مراجع

  • باغومیان، رافیک، (1384)، کاربرد هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در موسسات آموزش عالی. دانش و پژوهش حسابداری. سال 1، شماره 3، ص 24-31.‎
  • جلیلی، آرزو و جواد اشرفی، (1394)، تعیین هزینه سرانه دانشجو با استفاده از روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت (بررسی موردی، واحد علوم و تحقیقات تهران). فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 8، شماره 25، ص 83-99.
  • رجبی، احمد، (1390)، هزینه­یابی برمبنای فعالیت، نگرشی نوین جهت محاسبه بهای تمام شده آموزش رشته‌های گروه پزشکی (مطالعه تطبیقی: دانشگاه­های علوم پزشکی شیراز، فسا و یزد. بررسی­های حسابداری و حسابرسی. دوره 18، شماره 64، ص 35-56.
  • رضایی، معصومه، (1397)، محاسبه بهای تمام شده خدمات آموزشی دانشجویان رشته‌های پزشکی با استفاده از سیستم هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در حوزه سلامت. پژوهش سلامت. دوره 3، شماره 3، ص 146-154.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون و اعظم پوریوسف، (1388)، هزینه­یابی نوین در کسب و کار، فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 2، شماره 2، ص 9-23.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون، (1388)، هزینه­یابی بر مبنای فعالیت و مدیریت بر مبنای فعالیت: رویکرد ارزش­آفرینی در کسب­و­کار اقتصادی، چاپ دوم، تهران، ایران: انتشارات ترمه.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون و علی­اصغر عرب احمدی، (1392)، بهایابی از منظر تصمیم­گیری (تحلیل تئوریک جهت توسعه دانش حسابداری مدیریت)، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 2، شماره 7، ص 123-135.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون، داود قرشی، عباس فارسی و محمد نوروزی، (1397)، هزینه­یابی مبتنی بر فعالیت زمان­گرا (TDABC) در صنعت بانکداری )مطالعه موردی بانک کشاورزی(، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 7، شماره 27، ص 29-37.
  • عبادی فرد آذر، فربد، ابوالقاسم حسن­گرجی و رضا اسماعیلی، (1385)، محاسبه و تحلیل هزینه واحد خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتی، درمانی شهید سهرابعلی بخشی شهرستان شهریار با استفاده از روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت، فصلنامه مدیریت سلامت. جلد 23، شماره 9، ص31-40.
  • عباسی، ابراهیم، (1391)، کاربرد هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در رشته­های تحصیلی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 5، شماره13، ص 113-138.
  • قارون، معصومه، (۱۳۸۵)، طراحی الگوی هزینه سرانه دانشجویی موسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش­عالی گزارش نهایی طرح پژوهشی.
  • Acton, D. D., & Cotton, W. D. (1997). Activity-based costing in a university setting. Journal of Cost Management, 11, 32-38.
  • Balakrishnan, R., Labro, E., & Sivaramakrishnan, K. (2011). Product costs as decision aids: An analysis of alternative approaches (Part 1). Accounting Horizons, 26(1), 1-20.
  • Balakrishnan, R., Labro, E., & Sivaramakrishnan, K. (2011). Product costs as decision aids: An analysis of alternative approaches (Part 2). Accounting Horizons, 26(1), 21-41.
  • Beazley, K. C. (1993). Where Do We Go from Here?: Some Principles for Allocating Public Resources to Meet Australia's Higher Education Needs.
  • Brandt, M. T., Levine, S. P., Smith, D. G., & Ettinger, H. J. (1998). Activity-based cost management part I: Applied to occupational and environmental health organizations. American Industrial Hygiene Association Journal, 59(5), 328-334.
  • Cokins, G. (2006). Activity-based cost management in government. Management Concepts Inc..
  • Cooper, R., & Kaplan, R. S. (1988). Measure costs right: make the right decisions. Harvard business review, 66(5), 96-103.
  • Cox, K. S., Downey, R. G., & Smith, L. G. (1999). ABC's of higher education-Getting back to the basics. In An Activity-Based Costing Approach to Planining and Financial Decision Making, A paper presented at the association for institutional research 39th Annual Forum Seattle, Washington Seattle May.
  • Dehayes, D. W., & Lovrinic, J. G. (1994). Activity‐based costing model for assessing economic performance. New Directions for Institutional Research, 1994(82), 81-93.
  • Goddard, A., & Ooi, K. (1998). Activity-based costing and central overhead cost allocation in universities: a case study. Public Money and Management, 18(3), 31-38.
  • Gray, W. (2015). ABC for the ABC’s: Can ABC/M Improve Budget Allocations and Cost Efficiencies in a Wisconsin Public School District to Help Sustain Educational Programming?. Dissertation. University of Wisconsin – Madison.
  • Hashim, J. H. (2013). Activity-based costing (ABC) Model for Public Higher Education Institutions (PHEI): A guide for a Model development. INTERNATIONAL JOURNAL OF MANAGEMENT & INFORMATION TECHNOLOGY, 7(3), 1089-1100.
  • Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Rajan, M., Ittner, C., & Baldwin, A. A. (2010). Cost accounting: A managerial emphasis. Issues in Accounting Education, 25(4), 789-790.
  • Innes, J., & Mitchell, F. (1995). A survey of activity-based costing in the UK's largest companies. Management accounting research, 6(2), 137-153.
  • Jaafar, H., Jizat, J. E. M., Ismail, R., & Yusof, R. (2017). The Internationalization of Higher Education: An Estimation of Cost Using Activity Based Costing Method. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(7), 763-780.
  • Jones, T. C., & Dugdale, D. (2002). The ABC bandwagon and the juggernaut of modernity. Accounting, organizations and society, 27(1-2), 121-163.
  • Kaplan, R., & Anderson, S. (2004). Time-driven activity-based costing. Harvard business review.  https: ssrn.com/ abstract=485443.
  • Kaplan, R. S., & Anderson, S. R. (2007). The innovation of time-driven activity-based costing. Journal of cost management, 21(2), 5-15.
  • Kaplan, R. S., & Anderson, S. R. (2007). Time-driven activity-based costing: a simpler and more powerful path to higher profits. Harvard business press.
  • Levenson, N. (2012). Smarter budgets, smarter schools: How to survive and thrive in tight times. Harvard Education Press.
  • López, M. J. G. (2006). Towards decentralized and goal-oriented models of institutional resource allocation: The Spanish case. Higher Education, 51(4), 589-617.
  • Malmi, T. (1999). Activity-based costing diffusion across organizations: an exploratory empirical analysis of Finnish firms. Accounting, organizations and society, 24(8), 649-672.
  • Mitchell, M. (1996). Activity‐based costing in UK universities. Public Money & Management, 16(1), 51-57.
  • Ramadan, S. Z., & Barghash, M. A. (2015). Calculating the Departmental Credit-Hour Cost for Higher Learning Institutions Using Joint Costing and Activity-Based Costing Systems Simultaneously. International Business Research, 8(5), 195.
  • Tse, M., & Gong, M. (2009). Recognition of idle resources in time-driven activity-based costing and resource consumption accounting models. Journal of applied management accounting research, 7(2), 41-54.
  • Van Der Merwe, A., & Keys, D. E. (2002). The case for resource consumption accounting: It can give you a more accurate projection of the resources you need and their costs than traditional methods can.(Cost Management). Strategic Finance, 83(10), 31-37.
  • Webber, S., & Clinton, B. D. (2004). Resource consumption accounting applied: The Clopay case. Management Accounting Quarterly, 6(1), 1.
  • Yereli, A. N. (2009). Activity‐Based Costing and Its Application in a Turkish University Hospital. AORN journal, 89(3), 573-591.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار