ارائه مدل بودجه ریزی در ایران بر مبنای رشد اقتصادی و رقابت پذیری منطقه‌ای با رویکرد پویایی سیستم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه مدیریت دولتس، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی مدیریت دولتی گرایش توسعه دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

منابع کمیاب و نیازهای گوناگون در کشور، بودجه ریزی را به عنوان موضوعی بسیار با اهمیت و چالش برانگیز برای صاحبنظران و تصمیم گیران کلان اقتصادی تبدیل نموده است. با توجه به ساختار دولتی اقتصاد ایران و تمرکز قسمت اعظم منابع مالی در دست دولت، نظام بودجه‌ریزی تأثیر بسزایی بر کل اقتصاد ایران و همچنین رشد و یا عدم رشد و توسعه اقتصادی دارد. از اینرو با توجه به اهمیت و ضرورت این مسأله در این پژوهش هدف اصلی ارائه مدل پیاده سازی بودجه ریزی با رویکرد پویایی سیستم و در نظر گرفتن متغیرهای رشد اقتصادی و رقابت پذیری منطقه‌ای است. به همین منظور با بکارگیری روش دلفی از 17 نفر از خبرگان متغیرهای تأثیرگذار (شامل متغیرهای جریان، انباشت، درونزا و برونزای کمکی) شناسایی شد، سپس ساختار مدل، نمودارهای علت و معلولی و حالت-جریان و ارتباط مفهومی بین متغیرها در نرم افزار Vensim ترسیم گردید. پس از شبیه‌سازی، اعتبار مدل ایجاد شده به‌وسیله سه آزمون کفایت مرز، ارزیابی ساختار و رفتار مجدداً مورد بررسی قرار گرفت، در انتها نیز با بررسی چهار سناریو مرتبط (مدیریت بودجه، بهبود توان رقابتی، کنترل تورم و جامع) سناریوی کنترل تورم پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a Budgeting Model in Iran Based on Economic Growth and Regional Competitiveness by System Dynamics Approach

نویسندگان [English]

  • Ezatolah Abbasian 1
  • Vahid Mahmodi 1
  • Mojtaba Amiri 2
  • Omid Zandi 3
1 Management Faculty, Tehran University
2 Management Faculty, Tehran University
3 Management Faculty, Tehran University
چکیده [English]

The scarce resources and diverse needs in the country have made budgeting a very important and challenging issue for macroeconomists and decision makers. Given the government structure of the Iranian economy and the concentration of much of the financial resources in the hands of the government, the budgeting system has a significant impact on the entire Iranian economy as well as on the growth or underdevelopment and economic development. Therefore, considering the importance and necessity of this issue in this study, the main objective is to present a budget implementation model with system dynamics approach and to consider the variables of economic growth and regional competitiveness.
For this purpose, using the Delphi method, 17 experts identified the influential variables (including flow, accumulation, endogenous, and extroverted auxiliary variables), then model structure, cause and effect diagrams and state-flow diagrams and conceptual relationship between variables in Vensim software. It was drawn. After the simulation, the validity of the model was reevaluated by three tests of boundary adequacy, structural and behavioral assessment, and finally, by examining four related scenarios (budget management, improvement of competitiveness, inflation control and comprehensive) the inflation control scenario was proposed. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Budgeting
  • Economic Growth
  • Regional Competitiveness
  • Systems Dynamics
  • آقازاده، هاشم، استیری، مهرداد، و بهاره اصانلو، (1386)، بررسی مولفه های موثر بر رقابت پذیری بنگاه ها در ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. دوره 7، شماره 3: 37-58.
  • امیرخانی، طیبه، (1389)، مدلی برای پیاده سازی بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد در ایران. پایان نامه دکترا دانشگاه علامه طباطبایی.
  • برارپور، کوروش، مترجم، (1388)، پویایی شناسی کسب و کار - جلد اول : تفکر سیستمی و مدل سازی برای جهانی پیچیده. نوشته استرمن. چاپ هفتم. تهران: نشر سمت.
  • جلالی علی آبادی، فرزانه، (1395)، طراحی مدل اجتماعی تدوین بودجه در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری. پایان نامه دکترا. دانشگاه تهران.
  • حسن آبادی محمد، و علیرضا نجار صراف، (1385)، مسیر بودجه ریزی عملیاتی نوین. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه. دوره 11، شماره 6: 71-96.
  • دانایی فرد، حسن، الوانی، مهدی، و عادل آذر، (1391)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. چاپ سوم، تهران: انتشارات صفار.
  • سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1390). برنامه‌ پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
  • سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1395) برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
  • طباطبایی نسب، زهره، (1386)، تحلیل بر نحوه تخصیص بودجه عمرانی بین استان‌های کشور با استفاده از شاخص سوت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
  • قاسمی، محمد، علی پناهی، محمد خضری، و عباس مخبر، (1387)، بودجه‌ریزی در ایران: بودجه و دست اندرکاران. چاپ اول. تهران: دفتر مطالعات و بودجه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  • مجمع تشخیص مصلحت نظام (139۲)، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، ابلاغی مقام معظم رهبری در تاریخ 30 بهمن 139۲.
  • محمودی، وحید، (1391)، توسعه اقتصادی نوشته مایکل تودارو و استیفن اسمیت. تهران: نشر نگاه دانش.
  • میرجلیلی، سیدحسین، (1395)، الزامات دستیابی به رشد هشت درصد (مروری بر تجربه سیزده کشور). چاپ اول. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شواری اسلامی.
  • نوبخت، محمدباقر، (1391)، مدل مفهومی اصلاح ساختار نظام بودجه‌ریزی کشور. فصلنامه راهبرد اقتصادی، دوره 1، شماره 2، 7-46.
  • Qureshi, Muhammad Azeem. 2013. System dynamics model of debt accumulation in developing countries The case of Ghana and Pakistan. African Journal of Economic and Management Studies. 4(3). 317-337.
  • Srijariya, Witsanuchai. 2008. System Dynamic Modeling: An Alternative Method for Budgeting. Value in Health. 11(1): 115-123.
  • VRTĚNOVÁ, LUCIE. 2009. Evaluation of Factors of Regional Competitiveness. 3rd Central European Conference in Regional Science. 1404-1412.