بررسی تاثیر ابعاد هنجارهای اجتماعی و شخصی بر تمکین مالیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه‌آزاد اسلامی، واحد کرج، البرز، ایران.

2 دانشیار حسابداری . دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 استادیار گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

4 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج

چکیده

تمکین مالیاتی برای دولت‌ها در سراسر جهان به‌منظور تامین بودجه، مهم است. روش‌های سنتی برای بهبود تمکین مالیاتی، مانند افزایش حسابرسی، به‌عنوان هزینه‌ای برای پیاده‌سازی این هدف می‌باشد. در این میان تاثیر هنجارهای‌اجتماعی و روانشناختی بر متغیرهای مختلف موضوع جالب توجهی است که به‌تازگی در حوزه مالی‌رفتاری بررسی می‌شود. هدف پژوهش، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی بر اهداف تمکین‌مالیاتی افراد است. نمونه آماری شامل 550 نفر از حسابداران و مدیران مالی شرکتها و حسابرسان در بخش دولتی و خصوصی در سال 1396 است. داده‌های پژوهش از طریق روش دلفی و سپس پرسش‌نامه جمع‌آوری شده و با استفاده از مدل معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزار لیزرل، مورد تحلیل قرار گرفته‌است. یافته‌ها حاکی از حمایت تاثیر غیرمستقیم عوامل اجتماعی بر تمکین‌مالیاتی است. هنجارهای‌اجتماعی از طریق درونی‌سازی به‌واسطه هنجارهای‌شخصی و روانشناختی، به طور غیرمستقیم بر تمکین‌مالیاتی تاثیر معنی‌داری دارد. بنابراین هرچه قدرت هنجارهای‌اجتماعی به‌نفع تمکین مالیاتی افزایش یابد، هنجارهای‌شخصی و روانشناختی تمکین‌مالیاتی نیز افزایش می‌یابد و این به افزایش مابعدی در اهداف تمکین منجر می‌شود. نتایج این پژوهش اطلاعات سودمندی را در خصوص عوامل اجتماعی تاثیر‌گذار بر تمکین‌مالیاتی دراختیاراستفاده‌کنندگان آن قرار داده و می‌تواند برای سازمان امور مالیاتی در برنامه‌ریزی برای تدوین راهکارهای ارزان‌تر و موثرتر برای افزایش تمکین مالیات‌دهندگان مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Dimensions of Social and Personal Norms on Tax compliance

نویسندگان [English]

  • shirin haghighi fashi 1
  • Bahman Banimahd 2
  • fereydon ohadi 3
  • bahram hemmati 4
1 Ph.D Student of Accounting, Islamic Azad University, Karaj Unit, Alborz, Iran.
2 Assistant Professor , Accounting Department, Islamic Azad University Science and Research Branch
3 Assistant Professor of Accounting Department, Islamic Azad University, Karaj Unit
4 Assistant Professor of Accounting Department, Islamic Azad University, Karaj Unit
چکیده [English]

Tax compliance is important for governments around the world to fund. Traditional ways to improve tax compliance, such as increasing auditing, are the cost to implement this goal. Meanwhile, the impact of social and psychological norms on various variables is an interesting topic recently investigated in the field of behavioral finance. The purpose of the research is to investigate the effect of social factors on the objectives of tax compliance of individuals. The statistical sample includes 550 accountants and financial managers of companies and auditors in the public sector and private sector in 1396. The research data were collected through a Delphi method and then a questionnaire was collected and analyzed using the structural equation model with the help of LISREL software. The findings suggest the indirect effect of social factors on tax compliance. Social norms have a significant impact on tax compliance indirectly through personal and psychological norms. Therefore, the greater the power of social norms in favor of tax compliance, the personal and psychological norms of tax compliance will also increase, which will lead to a further increase in the goals of subjection. The results of this study will provide useful information about the social factors affecting tax compliance with its users and can be used by the tax authorities in planning to develop more cost-effective and effective solutions to increase taxpayer's compliance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tax compliance
  • Psychological factors
  • Social norm
  • Personal norms
  • Innovative organizational management

مراجع

  • امامی، مصطفی، جمالی، الهام، اصفهانی، محمد جواد. (1392). بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی و خلاقیت سازمانی، فصلنامه علمی- پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 3، شماره 3، زمستان، 23-44.
  • حجازی، رضوان، ابوحمزه، مینا، میرزایی، محمد مهدی (1394). مسئولیت اجتماعی و تمکین مالیاتی شرکتی (مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ)، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال چهارم، شماره 16، صفحات 77-90.
  • حساس یگانه، یحیی، گل محمدی شورکی، مجتبی (1390). رابطه بین نرخ موثر مالیات و ویژگی های شرکت، پژوهشنامه مالیات، شماره 12، صفحات 239-263.
  • خاکی غلامرضا(1386). روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی. تهران: انتشارات بازتاب. چاپ سوم.
  • داوودی نصر، مجید و همکاران (1397). تبین الگوی مناسب حسابرسی مسئولیت اجتماعی (اخلاق اجتماعی) شرکتها از دیدگاه حقوق بشر و ارزشهای اجتماعی با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی و مدلسازی معادلات ساختاری، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم، شماره 25، صفحات 99-122.
  • شجاع لله کانی، طاهره، نیک کار، بهزاد (1397). آزمون ارتباط استقلال هیات مدیره ، اندازه هیات مدیره و کیفیت حسابرسی با اجتناب مالیاتی، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم، شماره 28، صفحات 1-13.
  • شریعتی، مرضیه و همکاران (1397). آگاهی فراشناختی، ابعاد درک معنای ضمنی و رفتار تصمیم‌گیری حسابداران مدیریت در باور و عمل: مطالعه‌ی ذهنیت دانشجویان حسابداری، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم، شماره 26، صفحات 11-29.
  • صامتی، مجید، امیری، هادی، حیدری، زهرا (1394). تأثیر اخلاق مالیاتی بـر تمکـین مالیـاتی، مطالعـه موردی شهر اصفهان، فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، سـال بیسـت و سـوم، شـماره 75، صص 231-262
  • عرب مازار، علی اکبر، گل محمدی، مریم، باقری، بهروز(1390). سطح تمکین مالیاتی، مهمترین شاخص دستیابی به یک نظام مالیاتی مطلوب و کارآمد، پژوهشنامه مالیات، شماره 12، صفحات 27-70.
  • عرب مازار، علی اکبر (1370). مروری کوتاه بر پاره ای مفاهیم و نظرات مالیاتی، مجله مالیات، دوره دوم، شماره 9.
  • کلانتری خلیل. (1388). مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی. تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
  • کمالی، سعید، شفیعی، سعیده(1390). مفهوم تمکین مالیاتی و محاسـبه آن در نظـام مالیـاتی ایـران. پژوهشنامه مالیات، شماره دهم،58.
  • لاری دشت بیاض، محمود، محمدی، شعبان، نقش بندی، نادر، لابی‌گری شرکت، دیدگاه و محافظه‌کاری حسابداری، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم، شماره 28، صفحات 75-91.
  • مهرانی، ساسان، سیدی، سید جلال (1393). بررسی تاثیر مالیات بر درآمد و حسابداری محافظه‌کارانه بر اجتناب مالیاتی شرکتها، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال سوم، شماره 10، صفحات 13-33.

منابع لاتین:

  • Abdul – Razak, Abubakari and Adafula, Christopher Jwayire (2013). Evaluating taxpayers’ attitude and its influence on tax compliance decisions in Tamale, Ghana, Journal of Accounting and Taxation, Vol. 5(3), pp. 48-57.
  • Alm, J., Kirchler, E., Muehlbacher, S., Gangl, K., Hofmann, E., Kogler, C., & Pollai, M. (2012)."Rethinking the Research Paradigms for Analyzing Tax Compliance Behavior" (Working Paper No. 1210), Tulane University, Department of Economics. Retrieved from
  • Alm, J. & M. Yunas. (2009). "Spatiality and persistence in U.S. individual income tax compliance", National Tax Journal, 62(1), 101-124.
  • Alm, J., & Torgler, B. (2006). "Culture differences and tax morale in the United States and in Europe", Journal of Economic Psychology, 27(2), 224–246.
  • Alm, J., & Torgler, B. (2011). "Do ethics matter? Tax compliance and morality", Journal of Business Ethics, 101(4), 635–651.
  • Antonetti,P., & Anesa, M,(2017), Consumer reactions to corporate tax strategies: The role of political ideology, Journal of Business Research, 74, 1- 10
  • Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M.( 2010). Social Psychology, 7th edition, Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
  • Ashby, J. S., Haslam, S. A., & Webley, P. (2009). "The distinct role of group-central and groupperipheral norms in taxpaying behavior", The Journal of Socio-Economics, 38(2), 230–237.
  • Ashby, J. S., & Webley, P. (2008). "But everyone else is doing it’: a closer look at the occupational taxpaying culture of one business sector", Journal of Community & Applied Social Psychology, 18(3), 194–210.
  • Bame-Aldred, C.W., Cullen, J.B., Martin, K.D. & Parboteeah, K.P. (2013). National culture and firm-level tax evasion. Journal of Business Research, 66(3): 390- 396.
  • Blanthorne, C. & S. Kaplan. (2008)." An egocentric model of the relations among the opportunity to underreport, social norms, ethical beliefs, and underreporting behavior", Accounting, Organizations and Society 33, 684-703.
  • Blanton, H., Köblitz, A., & McCaul, K. D. (2008)." Misperceptions about norm misperceptions: Descriptive, injunctive, and affective ‘social norming’efforts to change health behaviors", Social and Personality Psychology Compass, 2(3), 1379–1399.
  • Bobek, D., R. Roberts, & J. Sweeney. (2007). "The social norms of tax compliance: Evidence from Australia, Singapore, and the United States", Journal of Business Ethics 64(6), 49-64.
  • Bobek, D. D., Hageman, A. M., & Kelliher, C. F. (2013). "Analyzing the role of social norms in tax compliance behavior", Journal of Business Ethics, 115(3), 451–468.
  • Bobek, D. and R. Hatfield. (2003)," An Investigation of the Theory of Planned Behavior and the Role of Moral Obligation in Tax Compliance", Behavioral Research in Accounting 15, 13–38.
  • Cialdini, R. B., Demaine, L. J., Sagarin, B. J., Barrett, D. W., Rhoads, K., & Winter, P. L. (2006)."Managing social norms for persuasive impact", Social Influence, 1(1), 3–15.
  • Cialdini, R. B., & Goldstein, N. J. (2004). "Social Influence: Compliance and Conformity", Annual Review of Psychology, 55(1), 591–621.
  • Davis, J., G. Hecht, & J. Perkins. (2003). "Social behaviors, enforcement, and tax compliance dynamics". The Accounting Review 78(1): 39-69.
  • Dowling, G. R. (2014). The curious case of corporate tax avoidance: Is it socially irresponsible? Journal of Business Ethics, 124(1), 173–184.
  • Falk, Armin & Urs Fischbacher (2006). "A theory of reciprocity", Games and Economic Behavior,54, 293–315
  • Hashimzade, N., Myles, G. D., & Tran-Nam, B. (2013). "Applications of Behavioural Economics to Tax Evasion", Journal of Economic Surveys, 27(5), 941–977.
  • Henrich, J. (2004). "Cultural group selection, coevolutionary processes and large-scale cooperation", Journal of Economic Behavior and Organization, 53, 3–35.
  • Hessing, D. J., Elffers, H., & Weigel, R. H. (1988)." Exploring the limits of self-reports and reasoned action: An investigation of the psychology of tax evasion behavior", Journal of Personality and Social Psychology, 54(3),37-55
  • Hoi, C. K., Wu, Q., & Zhang, H. (2013). Is Corporate Social Responsibility (CSR) Associated With Tax Avoidance? Evidence From Irresponsible CSR Activities. The Accounting Review, 88(6), 2025–2059.
  • Hoopes ,Jeffrey L., Mescall ,Devan., Pittman ,Jeffrey A., (2012), “Do IRS Audits Deter Corporate Tax Avoidance”, accounting review, Vol. 87, No. 5.
  • IRS Oversight Board 2014 Taxpayer Attitude Survey )2014(.IRS Oversight Board 1500 Pennsylvania Avenue, NW Washington, DC 20220 www.irsoversightboard.treas.gov Ph: 202-622-2581 Lisa McLane Staff Director
  • Jimenez, Peggy. Govind S. Iyer. (2016). Tax compliance in a social setting: The influence of social norms, trust in government, and perceived fairness on taxpayer compliance. Journal Of Advances in Accounting, Volume 34,  Pages 17-26
  • Kallgren, C. R. Reno, & R. Cialdini. (2000). "A focus theory of normative conduct: When norms do and do not affect behavior", Personality and Social Psychology Bulletin 26, 1002-1012.
  • Kaplan, S., K. Newberry, & P. Reckers. (1997). "The effect of moral reasoning and educational communications on tax evasion intentions", Journal of the American Taxation Association 19(2): 38-54.
  • Kornhauser, M. (2007). "A tax morale approach to compliance: Recommendations for the IRS", Florida Tax Review 8(6), 599-340.
  • Ostrom, E. (2000). "Collective action and the evolution of social norms", The Journal of Economic Perspectives, 14(3), 137–158.
  • Savitri, Enni., and Musfialdy (2016). The effect of taxpayer awareness,tax socialization,tax penalties,compliance cost at taxpayer compliance with service quality as mediating variable, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 219 ,682 – 687.
  • Sikka, P., & Willmott, H. (2013). The tax avoidance industry: Accountancy firms on the make. Critical Perspectives on International Business, 9(4), 415–443.
  • Torgler, B.(2003a). "To evade taxes or not to evade: That is the question", Journal of Socio-Economics 32(3), 283-302.
  • Torgler, B. (2003b)." Tax morale in transition countries", Post-Communist Economies 15(3), 357-381.
  • Torgler, B. (2004). "Tax morale in Asian countries", Journal of Asian Economics 15(2), 237-266.
  • Tyler, T.R. and smith, H. (1997)." social justice and social movements, in D. Gilbert, S. fiske, G. Lindzey (Eds.)", Handbook of social psychology, 4th edition, vol. 2., New york mc Graw – hill.
  • Wenzel, M. (2004). "The social side of sanctions: Personal and social norms as moderators of deterrence", Law & Human Behavior 28, 547-567.
  • Wenzel, M. (2005)." Misperceptions of social norms about tax compliance: From theory to intervention". Journal of Economic Psychology 26: 862-883.
  • Wenzel, M. (2004a). "An analysis of norm processes in tax compliance", Journal of Economic Psychology, 25(2), 213–228.
  • Wenzel, M. (2004c). "The Social Side of Sanctions: Personal and Social Norms as Moderators of Deterrence", Law and Human Behavior, 28(5), 547–567.
  • Wenzel, M. (2007). "The Multiplicity of Taxpayer Identities and Their Implications for Tax Ethics", Law & Policy, 29(1), 31–50.

 

دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت
دوره 9، شماره 33
اردیبهشت 1399
صفحه 40-60

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار