بررسی تاثیر نظریه عمل منطقی بر تمایل به بروز تقلب در گزارشگری مالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حسابداری و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران (نویسنده مسئول)

3 دانشجوی دکتری حسابداری و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تاثیر نظریه عمل منطقی بر تمایل به بروز تقلب در گزارشگری مالی است. نظریه عمل منطقی به اندازه­گیری اهداف اخلاقی و درک رفتار فردی می­پردازد. این نظریه از دو بُعد نگرش و هنجارهای انتزاعی تشکیل شده است. مطالعه پیش ­رو از نوع پیمایشی- کاربردی است. همچنین، بررسی موضوع به وسیله پرسشنامه و نمونه­گیری به ­صورت در دسترس از 107 نفر از فعالان حرفه­ای رشته حسابداری و گرایش­های مرتبط در سال 1396 صورت گرفت. برای تحلیل یافته­ها در قالب 2 فرضیه اصلی، از روش معادلات ­ساختاری توسط نرم­افزار Smart PLS، استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که بین نگرش، هنجارهای انتزاعی و تمایل به بروز تقلب گزارشگری مالی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. با اتکا به یافته­ها می­توان دریافت که نظریه عمل منطقی در بررسی تمایل به بروز تقلب در گزارشگری مالی موثر است. افزون بر آن، لازم است که موارد موثر در بروز تقلب در گزارشگری مالی و به ویژه عوامل فردی و روانی موثر در آن با دقت بیشتری بررسی شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Reasoned Action Theory on the Incidence of Fraud in Financial Reporting

نویسندگان [English]

  • Halimeh Rahmani 1
  • Hossein Rajabdoory 2
  • Manoochehr Khoramin 3
1 (Ph.D.), Manager of Standards Auditing Organization, Tehran, Iran
2 Accounting Ph.D. Student and Member of Young Researchers and Elite Club, Bandar Abbas Branch, Islamic Azad University, Bandar Abbas, Iran (Corresponding Author)
3 Accounting Ph.D. Student and Member of Young Researchers and Elite Club, Bandar Abbas Branch, Islamic Azad University, Bandar Abbas, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of Reasoned Action theory on the tendency to fraud in financial reporting. Reasoned Action theory addresses the measurement of ethical goals and the perception of individual behavior. It also consists of two dimensions of Subjective norm and attitude. The study is an applied-type survey. The survey was also conducted through a questionnaire and a sampling from 107 professional practitioners in the field of accounting and related trends in 2017. To analyze the findings in the form of two main hypotheses, structural equation method was used by Smart PLS software. Findings showed that there is a positive and significant relationship between attitude, Subjective norm and the tendency to financial reporting fraud. Also, using the findings, it can be concluded that Reasoned Action theory is effective in investigating the tendency to fraud in financial reporting. In addition, it is necessary to carefully examine the cases of fraud in financial reporting, and in particular the individual and psychological factors affecting it.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reasoned Action theory
  • Fraud in financial reporting
  • Attitude
  • the Subjective norm

مراجع

*       استاندارد حسابرسی شماره 240 ایران. (1384). مسئولیت‌ حسابرس‌ در ارتباط‌ با تقلب‌ و اشتباه‌، در حسابرسی‌ صورت­های‌ مالی، تجدیدنظرشده.
*       اعتمادی، حسین و حسن زلقی. (1392). کاربرد رگرسیون لجستیک در شناسایی گزارشگری مالی متقلبانه. دانش حسابرسی، دوره 13، شماره 51، صص 145- 163.
*       امانی، جواد و هیمن خضری­آذر و حجت محمودی (1391). معرفی مدل­یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مجذورات جزئی - PLS - PM - و کاربرد آن در پژوهش­های رفتاری، دانش روان‌شناختی، شماره 1، صص 41- 55.
*       رهنمای­رودپشتی، فریدون. (1391). داده­کاوی و کشف تقلب­های مالی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 1، شماره 3، صص 17- 33.
*       رویایی، رمضانعلی، مولایی قولنجی، ایرج و جبارزاده­کنگرلویی، سعید. (1388). بررسى مبانى نظرى حسابدارى قانونى و تقلب در محیط­هاى دیجیتالى و ضرورت آموزش آن براى دانشجویان رشته حسابدارى، نشریه دانش حسابرسی، شماره 29 ، صص 50 – 60.
*       زارع­بهنمیری، جواد و اسفندیار ملکیان. (1395). رتبه­بندی عوامل موثر بر احتمال تقلب مالی با توجه به گزارش حسابرسی صورت­های مالی، پژوهش­های تجربی حسابداری، دوره 6، شماره 1، صص 1- 18.
*       فرقاندوست حقیقی، کامبیز و سید عباس هاشمی و امین فروغی­دهکردی. (1393). مطالعه رابطه مدیریت سود و امکان تقلب در صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، دانش حسابرسی، 14 (56): 47 – 68.
*       مرادی، جواد و راحله رستمی و رضا زارع. (1393). شناسایی عوامل خطر مؤثر بر احتمال وقوع تقلب در گزارشگری مالی از دید حسابرسان و بررسی تاثیر آن‌ها بر عملکرد مالی شرکت، پیشرفت­های حسابداری، دوره 6، شماره 1، صص 141-173.
*       مومنی، منصور. و فعال‌قیومی، علی (1389). تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS، چاپ دوم، تهران: انتشارات کتاب نو.
*       نمازی، محمد و فهیمه ابراهیمی. (1395). مدل­بندی و تعیین اولویت عوامل مؤثر بر قصدگزارش تقلب­های مالی توسط حسابداران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 13، شماره 49، صص 1- 28.
*       Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior: Prentice-Hall, Inc., Upper Saddle River, NJ 07458.
*       Alias, M., Akasah, Z. A., and Kesot, M. J., (2012). Self-Efficacy, Locus of Control and Attitude Among Engineering Students: Appreciating the Role of Affects in Learning Efforts", Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 56, pp:183-190.
*       Arazzini, S. M., and Walker, L. D., (2014). Self-Handicapping, Perfectionism, Locus of Control and Self-Efficacy: A Path Model", Personality and Individual Differences, Vol. 66, pp:160-164.
*       Association of Certified Fraud Examination (ACFE). 2002. Report to the Nation. Austin, TX: ACFE. 2004. Report to the Nation. Austin, TX: ACFE. 2006. Report to the Nation. Austin, TX: ACFE.
*       Awang, Yunitam Suhaiza Ismail,Abdul Rahim Abdul Rahman. (2016). MEASURING THE POTENTIAL FOR FINANCIAL REPORTING FRAUD IN A HIGHLY REGULATED INDUSTRY. The International Journal of Accounting and Business Society. Vol. 24, No. 1. Pp. 81- 97.
*       Beasley, M. S., Carcello, J. V., & Hermanson, D. R. (1999). Fraudulent Financial Reporting: 1987-1997 An Analysis of U.S. Public Companies: Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).
*       Brass, D. J., Butterfield, K. D., & Skaggs, B. C. (1998). Relationships and unethical behavior: A social network perspective. Academy of management review, 14-31.
*       Buchan, H. F. (2005). Ethical decision making in the public accounting profession: An extension of Ajzen‘s theory of planned behavior. Journal of Business Ethics, 61(2), 165-181.
*       Carpenter, T. D., & Reimers, J. L. (2005). Unethical and fraudulent financial reporting: Applying the theory of planned behavior. Journal of Business Ethics, 60(2), 115-129.
*       Chang, M. K. (1998). Predicting unethical behavior: a comparison of the theory of reasoned action and the theory of planned behavior. Journal of Business Ethics, 17(16), 1825-1834.
*       Doll, J., & Ajzen, I. (1992). Accessibility and stability of predictors in the theory of planned behavior. Journal of personality and social psychology, 63(5), 754.
*       Dubinsky, A. J., & Loken, B. (1989). Analyzing ethical decision making in marketing. Journal of Business Research, 19(2), 83-107.
*       Francis, J. J., Eccles, M. P., Johnston, M., Walker, A., Grimshaw, J., Foy, R., . . . Bonetti, D. (2004). Constructing questionnaires based on the theory of planned behaviour. A manual for health services researchers, 2010, 2-12.
*       Gibson, A. M., & Frakes, A. H. (1997). Truth or consequences: A study of critical issues and decision making in accounting. Journal of Business Ethics, 16(2), 161-171.
*       Gillett, P. R., & Uddin, N. (2005). CFO intentions of fraudulent financial reporting. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 24(1), 55-75.
*       Hair, J. F.; Sarstedt, M.; Ringle, C. M.; and J. A. Mena. (2012). An Assessment of the Use if Partial Least Squares Structural Equation Modeling in Marketing Research, Journal of the Academy of Marketing Science, (40)3, 414-433.
*       Halbouni, S. S. (2015). The role of auditor in preventing, detecting, and reporting fraud: The case of United Arab Emirate, International Journal of Auditing. 117- 130.
*       Harding, T. S., Mayhew, M. J., Finelli, C. J., & Carpenter, D. D. (2007). The theory of planned behavior as a model of academic dishonesty in engineering and humanities undergraduates. Ethics & Behavior, 17(3), 255-279.
*       Jackson, K. M., Sher, K. J., and Wood, P. K., (2000). Prospective Analysis of Comorbidity: Tobacco and Alcohol Use Disorder", Journal Abnorm Psychol, Vol. 109, pp:676-694.
*       Kalbers, L. P. (2009). Fraudulent financial reporting, corporate governance and ethics: 1987-2007. Review of Accounting and Finance, 8(2), 187-209.
*       Leonard, L. N. K., Cronan, T. P., & Kreie, J. (2004). What influences IT ethical behavior intentions—planned behavior, reasoned action, perceived importance, or individual characteristics? Information & Management, 42(1), 143-158.
*       Madden, T. J., Ellen, P. S., & Ajzen, I. (1992). A comparison of the theory of planned behavior and the theory of reasoned action. Personality and social psychology Bulletin, 18(1), 3-9.
*       Mung-Ling, V., Sze-Ling, V., & Chin-Hong, P. (2008). An Empirical Analysis of the Determinants of Corporate Crime in Malaysia. International Applied Economics and Management Letters, 1(1), 13-17.
*       Palshikar, G. (2002). The Hidden Truth On the list of business-critical applications, fraud detection is moving ever higher. Will it become the next killer app for data analytics? Intelligent Enterprise - San Mateo-, 5, 46-63.
*       Perols, J.L. & Lougee, B.A. (2011). The relation between earnings management and financial statement fraud. Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 27, 39–53.
*       Rezaee, Z. (2002). Financial statement fraud: Prevention and detection: John Wiley & Sons, Inc.
*       Rezaee, Z. (2005). Causes, consequences, and deterence of financial statement fraud. Critical Perspectives on Accounting, 16(3), 277-298.
*       Siti Noor Hayati, M. Z., Kamil, M. I., Rashidah, A. R., & Wah, Y. B. (2011). Antecedents of Non-Normal Financial Reporting. International Journal of Business and Social Science, 2(5), 170-178.
*       Smith, M., Normah Haji Omar, Syed Iskandar Zulkarnain Sayd Idris, & Ithnahaini Baharuddin. (2005). Auditors' perception of fraud risk indicators: Malaysian evidence. Managerial Auditing Journal, 20(1), 73-85.
*       Smith, N. C., Simpson, S. S., & Huang, C.-Y. (2007). Why managers fail to do the right thing: An empirical study of unethical and illegal conduct. Business Ethics Quarterly, 633-667.
*      Soni F., Maroun, W. and N. Padia . (2015). Perceptions of Justice as a Catalyst for Whistle- Blowing by Trainee Auditors in South Africa”, Meditari Accountancy Research, Vol. 23, No. 1, pp.118-140
 
 
دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت
دوره 6، شماره 24
دی 1396
صفحه 135-144

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار