ارائه الگوی تفسیری ارزش‌های رقابتی حسابداری سبز در بورس اوراق بهادار تهران- تحلیلی مبتنی بر روش کیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد اهواز، دانشگاه آزاداسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار گروه حسابداری، واحد مسجدسلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجدسلیمان، ایران.

3 استادیار گروه اقتصاد، واحداهواز، دانشگاه ازاداسلامی، اهواز، ایران.

4 استادیار گروه حسابداری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

امروزه بارشدو پیشرفت جوامع، افزایش آلایندگی‌های زیست محیطی نه به عنوان یک دغدغه جهانی امروز، بلکه به عنوان یک معضل آتی بسیار مورد توجه می‌باشد و بر مبنای آن افزایش سطح کارکردهای سبز در حوزه‌های مختلفی را می‌توان مورد توجه قرار داد. هدف این پژوهش ارائه الگوی تفسیری ارزش های رقابتیِ پایدارِ حسابداری سبز می باشد. در این پژوهش که مبتنی بر روش شناسی کیفی و کمی است، ابتدا ۱۸ نفر از خبرگان دانشگاه در حوزه حسابداری و مالی در بخش تحلیل نظریه داده بنیاد مشارکت داشتند و سپس در بخش کمی ۲۳ نفر از مدیران ۵۰ شرکت‌ برتر بورس اوراق بهادار تهران در دو تحلیل دلفی و کیو (Q) مشارکت داشتند. نحوه جمع‌آوری داده برحسب روش‌شناسی کیفی از طریق تحلیل تئوری زمینه‌ای (تحلیل داده بنیاد) بود که با انجام مصاحبه داده‌های لازم جمع‌آوری گردید و بعد از کدگذاری مدل پژوهش براساس چارچوب تئوریک طراحی شد. سپس به منظور ارزیابی سطح پایایی از تحلیل دلفی با هدف رسیدن به کفایت نظری مولفه‌های اصلی پژوهش استفاده شد تا در نهایت در بخش کمی از طریق تحلیل کیو اقدام به گونه شناسیِ تفسیریِ ارزش های حسابداری سبز رقابتی گردد. نتایج در فاز اول پژوهش که از طریق تحلیل نظریه داده بنیاد انجام شد، وجود دو مقوله ارزش‌های درون سازمانی و برون سازمانی حسابداری سبز بر مبنای ۴ مولفه اصلی مزیت اطلاعاتی؛ مزیت هزینه‌ای؛ مزیت رقابتی و مزیت اکولوژیکی پس از کدگذاری‌های مفهومی را تایید نمود. سپس برمبنای تحلیل کیو ۴ الگوی تفسیریِ ارزش‌های حسابداری سبز در سطح شرکت‌های بازار سرمایه شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presenting an interpretative model of competitive values of green accounting in Tehran Stock Exchange - an analysis based on Q method

نویسندگان [English]

  • Fariborz Molaiebirgani 1
  • Allah Karam Salehi 2
  • mehdi basirat 3
  • Ahmad kaab omeir 4
1 Phd Student, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Department of Accounting, , Masjed-soleiman Branch, Islamic Azad University، Masjed-soleiman, Iran.
3 Department of Economic, Ahvaz Branch , Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
4 Department of Accounting, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Companies that follow green trends and work on developing green awareness to integrate it into their business policy are considered the companies of the future. The method of data collection in terms of qualitative methodology was through theory analysis (grounded theory), which was collected by interviewing the necessary data, and after coding, the research model was designed based on a theoretical framework. the findings confirmed the existence of two categories of intra-organizational and extra-organizational GA values based on four main components including information, cost, competitive, and ecological advantage. In particular, the model will help practitioners consider the resources that they are likely to be noted when deploying GA. Finally, the applications of this study can be extended further in the social context that has not received much attention before and conducting this research and expanding it to emerging markets such as Iran can and increase cognitive capacity and shareholder decision-making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Green Accounting
  • Grounded Theory
  • Q Analysis

مراجع

اکبری، احمد و پورزمانی، زهرا. (1397). ساختار مدیریت شرکت، حسابرسی زیست‌محیطی و کیفیت گزارشگری مالی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(26)، 133-144.
بهارلو، روح‌اله؛ معین‌الدین، محمود و حیرانی، فروغ. (1399). تبیین مصادیق زیست محیطی در شرکت‌ها با رویکرد پدیدار شناسی (مطالعه موردی: صنایع سیمان، آهک و گچ). حسابداری مدیریت، 13(45)، 43-61.
جعفری‌صمیمی، احمد و احمدپور، سیدمحی‌الدین. (1390). بررسی رابطه شاخص عملکرد محیط‌زیست و رشد اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته. پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 1(1)، 55-72.
حاجی‌زاده میمندی، مسعود و فلک‌الدین، زهرا. (1396). بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر رفتارهای زیست‏محیطی مسئولانه (مورد مطالعه: شهروندان شهر خرم ‏آباد). توسعه اجتماعی، 12(1)، 7-36
حسین پوران، انیسه؛ ولیان، حسن و عبدلی، محمدرضا. (1401). بررسی تاثیر رویکرد عقلانیت ابزاریِ تکنوکراسی در توسعه‌ی کارکردهای حسابداری سبز براساس نظریه آنتروپوسِن. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 24(1)، 261-203.
دیانتی دیلمی، زهرا و خداکرمی، الهام. (1396). تاثیر انتشار اخبار زیست محیطی روی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش سرمایه گذاری، 8(23)، 212-189.
زندی، اناهیتا. (1399). آزمون اثربخشی حسابداری مدیریت زیست‌محیطی برکیفیت افشاء اطلاعات کربن. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(35)، 207-220.
سیدجوادین، سید رضا؛ روشندل اربطانی، طاهر و نوبری، علیرضا. (1395). مدیریت منابع انسانی سبز "یک رویکرد سرمایه‌گذاری و توسعه پایدار". دانش سرمایه گذاری، 5(20)، 327-297.
شهری، مریم؛ فاضلی؛ نقی و عبدلی، محمدرضا. (1400). واکاوی تحلیلیِ تفسیری/ساختاری فراگیرِ پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز: مطالعه موردی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، انتشار آنلاین
فرهادی محلی، علی؛ موسی خانی، مرتضی و طبری، مجتبی. (1395). طراحی مدل استراتژی های مدیریت منابع انسانی بر اساس چارچوب ارزش های رقابتی(مورد مطالعه: شرکت ملی گاز ایران). پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 8(16)، 37-13.
فریادی، مسعود. (۱۳۹۶). مبنای اکولوژیک اصل عمومی بودن وظیفه حفاظت محیط‌زیست. مجله تحقیقات حقوقی، ۷۸(۲)، ۲۰۷-۲۳۲.
قادری، ناصح؛ چوپانی، سامان؛ صالحی، صادق و خوشفر، غلامرضا. (۱۳۹۴). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتار زیست‌محیطی در شهرستان مریوان در سال ۱۳۹۲. مجله علوم پزشکی زانکو، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ۴۸(۱)، 10-18.
مهربان‌پور، محمدرضا؛ جندقی‌قمی، محمد؛ اقدام، رحیم و قربانی، حسین. (1395). حسابداری محیط‌زیست. فصلنامه مطالعات حسابداری و حسابرسی، 18(2)، 32-47.
میرابی، محمد و دلشاد، زهرا. (1398). مدل‌سازی ساختاری تفسیری برای ارزیابی محرک‌های شناسایی شده در اجرای مدیریت زنجیره تأمین سبز. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، ۱۸(۲)؛ 377-384.
نونهال‌نهر، علی‌اکبر؛ قائم‌مقامی، کامران و زمانی، مرتضی. (1396). جایگاه حسابداری در مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی. مجله حسابدار، 303، 35-28.
Adams, C. and Larrinaga, C. (2019). Progress: engaging with organizations in pursuit of improved sustainability accounting and performance. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 32(8), 2367-2394. https://doi.org/10.1108/AAAJ-03-2018-3399
Ajzen, I.; Timko, C. and White, J.B. (1982). Self-monitoring and the attitude-behavior relation. Journal of Personality and Social Psychology, 42(3), 426–435. https://doi.org/10.1037/0022-3514.42.3.426
Alsaifi, Kh.; Elnahass, M. and Salama, A. (2021). Market responses to firms’ voluntary carbon disclosure: Empirical evidence from the United Kingdom. Journal of Cleaner Production, 262(3), 94-133. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121377
Balbinot, Z. and Borim‐De‐Souza, R. (2012). Sustainable development and sustainability as quasi‐objects of study in management: A search for styles of reasoning. Management Research, 10(3), 153-186. https://doi.org/10.1108/1536-541211273856
Bhutta, M. K. S.; Omar, A. and Yang, X. (2011). Electronic waste: a growing concern in today's environment. Economics Research International, https://doi.org/10.1155/2011/474230
Boyd, J. (1998). The Benefits of Improved Environmental Accounting: An Economic Framework to Identify Priorities, Resources for the Future. Available at: www.rff.org. [Online] [05 February 2014].
Chang, H. (2013). Environmental management accounting in the Taiwanese higher education sector: Issues and opportunities. International Journal of Sustainability in Higher Education, 14(2), 133-145. https://doi.org/10.1108/14676371311312851
Deb, B.C.; Rahman, M.M. and Rahman, M.S. (2022). The impact of environmental management accounting on environmental and financial performance: empirical evidence from Bangladesh. Journal of Accounting & Organizational Change, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JAOC-11-2021-0157
Dunlap, R. E. (2000). Measuring Endorsement of the Environmental Ecological Paradigm: A Revised NEP. Journal of Social Issues, 56(3), 425- 442.
Feger, C. and Mermet, L. (2017). A blueprint towards accounting for the management of ecosystems. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 30(7): 1511-1536. https://doi.org/10.1108/AAAJ-12-2015-2360
Fishbein, M. and Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: an introduction to theory and research. Reading, MA, Addision- Wesley.
Glaser, B. (1992). Basics of Grounded Theory Analysis. Mill Valley, CA: Sociology Press.
Hines, G. M.; Hungerford, H. R. and Toma, A., N. (1987). Analysis and synthesis of research on responsible environmental behavior: A meta- analysis. Journal of Environmental Education. 18(2), 1–8. https://doi.org/10.1080/00958964.1987.9943482
Kumar A. and Dixit G. (2018). An analysis of barriers affecting the implementation of e-waste management practices in India: A novel ISM-DEMATEL approach. Sustainable Production and Consumption, https://doi.org/10.1016/j.spc.2018.01.002
Liu, G.; Yin, X.; Pengue, W.; Benetto, E.; Huisingh, D.; Schnitzer, H.; Wang, Y. and Casazza, M.  (2018). Environmental accounting: in between raw data and information use for management practices. Journal of Cleaner Production, doi: 10.1016/j.jclepro.2018.06.194
Lutzhoft, M.; Nyce, J. M., and Petersen, E. S. (2010). Epistemology in ethnography: assessing the quality of knowledge in human factors research. Theoretical Issues in Ergonomics Science, 11(6), 532-545. https://doi.org/10.1080/14639220903247777
Maama, H. and Appiah, K. (2019). Green accounting practices: lesson from an emerging economy. Qualitative Research in Financial Markets, 11(4), 456-478. https://doi.org/10.1108/QRFM-02-2017-0013
Mata, C.; Fialho, A. and Eugénio, T. (2018). A Decade of Environmental Accounting Reporting: What we know? Journal of Cleaner Production, 198, 1198-1209. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.087
Menikpura, S. N. M.; Santo, A. and Hotta, Y. (2014). Assessing the climate co-benefits from waste electrical and electronic equipment (WEEE) recycling in Japan. Journal of Cleaner Production, 74(2), 183-190.
Olander, F. and Thogerson, J. (1995). Understanding consumer behavior as a prerequisite for environmental protection. Journal of Consumer Policy, 18(2), 345-385.
Qian, W.; Burritt, R., and Chen, J. (2016). The potential for environmental management accounting development in China. Journal of Accounting and Organizational Change, 11(1), 406–428. https://doi.org/10.1108/JAOC‐11‐2013‐0092
Rajesh, P. (2011). Manufacturers targeted by India's e-waste laws. Chemistry World. http://www.rsc.org/chemistryworld/News/2011/July/13071101.asp. Accessed on 23 May, 2017.
Ruwhiu, D. and Cone, M. (2010). Advancing a pragmatist epistemology in organisational research, Qualitative Research in Organizations and Management. 5(2), 108-126. https://doi.org/10.1108/17465641011068884
Siddique, M. A.; Akhtaruzzaman, M.; Rashid, A. and Hammami, H. (2021). Carbon disclosure, carbon performance and financial performance: International evidence. International Review of Financial Analysis, 75(3), 118-143. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2021.101734
Solovida, G. and Latan, H. (2017). Linking environmental strategy to environmental performance: Mediation role of environmental management accounting. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 8(5), 595-619. https://doi.org/10.1108/SAMPJ-08-2016-0046
Strauss, A. L. and Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Sage
Tomáš Stodola, J. (2014). The concept of information and questions of users with visual disabilities: An epistemological approach. Journal of Documentation, 70(5), 782-800. https://doi.org/10.1108/JD-06-2012-0073
Tu, J-C. and Huang, H-S. (2015). Analysis on the Relationship between Green Accounting and Green Design for Enterprises. Sustainability, 7(5), 6264-6277. https://doi.org/10.3390/su7056264
Wastell, D. G. (2001). Barriers to effective knowledge management: Action research meets grounded theory. Journal of Systems & Information Technology, 5(2), 21–35
Wath, S. B.; Vaidya, A. N.; Dutt, P. S. and Chakrabarti, T. (2010). A roadmap for development of sustainable E-waste management system in India. Science of the Total Environment, 409(1), 19-32.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار