ارائه مدلی برای بررسی اثر سرمایه فکری بر توانمندی‌‌های رقابتی شرکت‌ها (رهیافت الگوی معادلات ساختاری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار، حسابداری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استاد تمام، حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 استادیار، مهندسی مالی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

امروزه، سازمان‌‌های تجاری در سراسر جهان برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در حال رقابت هستند. در این راستا، سرمایه فکری به عنوان یکی از ارزشمندترین منابع سازمانی تلقی می‌شود که توسعه پایدار را ممکن می‌سازد. پژوهش حاضر به ارائه‌ی الگویی جهت بررسی رابطه بین سرمایه‌فکری و توان‌رقابتی شرکت‌ها و واکاوی نقش میانجی‌گری هوشمندی‌رقابتی و نقش تعدیل‏گری دو عامل حسابداری ‌مدیریت‌استراتژیک و ارتباطات‌ سیاسی می‌پردازد. این پژوهش از حیث جهت‌گیری پژوهشی کاربردی و در قالب مطالعات میدانی بوده و جامعه آماری آن متشکل از مدیران عامل و اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های بورسی و اعضای هیات‌علمی‌رشته‌‌های حسابداری، اقتصاد و مالی می‏باشد. همچنین حجم نمونه بر اساس روش محاسبه نمونه گیری کوهن و تکمیل پرسشنامه، با انتخاب 202 نفر از اعضای جامعه انجام شده و به منظور تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از الگوی معادلات ساختاری نسبت به برازش مدل از طریق نرم‌افزار PLS- Smart اقدام گردید. نتایج حاکی از آن است که سرمایه‌فکری بر توان‌رقابتی تأثیر معنادار داشته و هوشمندی‌رقابتی به‌طور معنادار نقش میانجی را در این رابطه ایفا می‌کند. هرچند نقش تعدیل‌گری حسابداری‌مدیریت‌استراتژیک در رابطه‌ی بین سرمایه‌فکری و توان‌رقابتی تبیین نگردیده، لیکن ارتباطات‌سیاسی دارای نقش تعدیل‌گری در رابطه مذکور می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presenting a model to investigate the effect of intellectual capital on the competitive capabilities of companies (structural equation model approach)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Goodarzi 1
  • A Akbar Chahar Mahali 2
  • Ehsan Rahmaninia 2
  • Hashem Nikoomaram 3
  • Mohsen Amini Khozani 4
1 Ph.D Student in Accounting, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Professor, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Nowadays, business organizations around the world are competing to achieve a sustainable competitive advantage. In this regard, intellectual capital is considered as one of the most valuable organizational resources that make sustainable development possible. This study presents a model to examine the relationship between intellectual capital and the competitive capabilities of companies and to analyze the mediating role of competitive intelligence and the moderating role of the two factors of strategic management accounting and political relations. In respect to orientation, this study is an applied research in the form of field studies, and its statistical population consists of managing directors and board members of listed companies and faculty members of accounting, economics and finance majors. Also, the sample size was selected based on Cohen's sampling method and the questionnaire was completed by 202 selected people from the population, and in order to analyze the data using the structural equation model, the model was curve fitted through the Smart-PLS software. The results indicate that intellectual capital has a significant effect on competitive ability and competitive intelligence plays a significant mediating role in this relationship. Although the moderating role of strategic management accounting in the relationship between intellectual capital and competitive power has not been elucidated, political relations has a moderating role in the aforesaid relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • intellectual capital
  • competitive power
  • strategic management accounting
  • competitive intelligence and political communication

مراجع

  • بحری ثالث، جمال و عبرتی، محمدرضا (1398). اثر ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط قیمت سهام با تاکید بر رقابت بازار محصول در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، دوره 8، شماره 29، فروردین ، صفحه 275-296
  • برادران حسن زاده، رسول، ابیضی، عیسی و نامور، رامین (1398). تاثیر ارتباطات سیاسی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت با تاکید بر رقابت بازار محصول. فصلنامه پژوهش‌‌های تجربی حسابداری، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 33، صفحه 301-325
  • پورمحمدیان، میترا و بحری، سجاد (1401). بررسی نقش تعدیلگر ریسک ورشکستگی شرکت بر ارتباط بین سرمایه فکری و ساختار سرمایه. نشریه علمی‌رویکرد‌های پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری, دوره 6 شماره 21، صفحه 406-418
  • تقوایی یزدی، مریم و همکاران (1399). تأثیر سرمایه فکری بر کارآفرینی سازمانی (مطالعه موردی: پارک علم و فناوری مازندران). نوآوری‌‌های مدیریت آموزشی، شماره 59، صفحه 59-45
  • رحیمی‌ریگی، قاسم و همکاران (1395). تأثیر اجزای سرمایه فکری بر کارایی شرک ت‌های پذیرفت هشده دربورس و اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها (DEA). مجله دانش حسابداری، سال شانزدهم شماره 63
  • رضایی، عماد و عباسی، ابراهیم (1395). تاثیر سرمایه فکری بر نسبت ارزش افزوده اقتصادی به سود حسابداری و نسبت ارزش افزوده بازار به سود حسابداری. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، سال 8 / شماره 13، صفحه 144-127
  • رضائی پیشه نوئی، یاسر، صفری گرایلی، مهدی، غلامرضاپور، محمد (1399). واکاوی نظریه مبتنی بر منابع در تبیین رابطه حمایت کارکنان و سرمایه گذاری در فعالیت‌‌های نوآورانه شرکت با نقش تعدیلی ارتباطات سیاسی. نشریه علمی‌حسابداری مدیریت، سال سیزدهم، شماره 47، زمستان 1399
  • صالحی نیا، محسن و تامرادی، علی (1398). تأثیر ارتباطات سیاسی بر سیاست‌‌های تأمین مالی. پژوهش‌‌های حسابداری مالی سال یازدهم، شماره 2 (پیاپی 40)
  • عرب‌نژاد، فائزه و خوزین، علی (2022). تأثیر خودتوسعه ای بر ارتقای مهارت حسابداران با نقش میانجی سرمایۀ فکری. پژوهش‌های مالی و رفتاری در حسابداری. دورۀ دوم، شمارۀ اول، پیاپی 4، بهار 1441 ، صفحه 32
  • فلاحتکار، رضا و اسکندرپور، بهروز (1400). طراحی مدل مزیت رقابتی برای بازار برق ایران. ماهنامه علمی، جامعه شناسی سیاسی ایران، سال پنجم ،شماره اول، پیاپی 17 صفحه 808 - 786
  • گودرزی، احمد و صفرزاده، محمدحسین (1395). بررسی تاثیر سرمایه فکری برسودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دومین کنفرانس ملی رویکرد‌های نوین در علوم مدیریت ، اقتصاد و حسابداری
  • گوگردچیان، احمد، حیدری سلطان آبادی، حسن و متفرس، زینب (1396). تحلیل نظری و تجربی تأثیر توان رقابتی بازار محصول بر بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال پنجم، شماره اول، شماره پیاپی (16)
  • نویسنده : مقدم، علیرضا و نبوی‌چاشمی، سیدرضی (1399). اثر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر بهبود عملکرد سازمانی با نقش میانجی توسعه سرمایه فکری (مطالعه موردی: بنیاد شهید و امور ایثارگران استان‌‌های سمنان و خراسان رضوی). مطالعات فرهنگ ایثار، دوره یک، شماره 4، صفحه 178- 172
  • ملکیان کله بستی، اسفندیار و همکاران (1397). بررسی و رتبه بندی افشای ابعاد، مؤلفه‌ها‎ ‎و‎ ‎شاخص‌‌های‎ ‎سرمایه فکری به روش سلسله مراتبی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دو فصلنامه علمی‌حسابداری ارزشی رفتاری، دوره 3، شماره 6، صفحه 35-1
  • یعقوبی، الهه و اسماعیلی، حلیمه (1400). تعامل بین سرمایه فکری و مسئولیت اجتماعی شرکت ها. فصلنامه رویکرد‌های پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. سال پنجم، شماره 46، جلد سوم، ص 129-142
  • Adesina, Kolade Sunday (2019). Bank technical, allocative and cost efficiencies in Africa: The influence of intellectual capital, The North American Journal of Economics and Finance, Volume 48, Pages 419-433.
  • D’Amato. A, (2021). Does Intellectual Capital Impact Firms’ Capital Structure? Exploring the Role of Firm Risk and Profitability. Managerial Finance.
  • Duff, A. (2018). Intellectual capital disclosure: evidence from UK accounting firms. Journal of Intellectual Capital. Vol. 19 No. 4, pp. 768-786.
  • Jahanbakhsh Javid, Negar and Amini, Mahyar (2023). Evaluating the effect of supply chain management practice on implementation of halal agroindustry and competitive advantage for small and medium enterprises. International Journal of Computer Science and Information Technology Volume 15, Issue 6
  • Javed, Hafiz Ali, et al. (2023). High-PerformanceWork System and Innovation Capabilities: The Mediating Role of Intellectual Capital. Administrative Sciences 13: 23.
  • Joshi, M., Cahill, D., Sidhu, J. and Kansal, M. (2013) Intellectual Capital and Financial Performance An Evaluation of the Australian Financial Sector
  • Interpreting, analyzing and distributing information: A big data framework for competitive intelligence Eduardo (2014). Journal of Intelligence Studies in Business 11, No. 1, 6-18.
  • Intellectual Capital: A Review and Bibliometric Analysis Quintero, Wilder, et al. (2021). Publications, 9, 46.
  • Martz, B. (2019). [Review of the book Robert Musil Handbuch hrsg. von Birgit Nübel und Norbert Christian Wolf]. Monatshefte 111(1), 158-160.
  • Ranjan, Jayanthi, et al. (2011). Corrigendum to “Big data analytics in building the competitive intelligence of organizations”. International Journal of Information Management 56 (2021) 102231.
  • Sardo, Filipe & Serrasqueiro, Zelia & Alves, Helena. (2018). On the Relationship Between Intellectual Capital and Financial Performance: A Panel Data Analysis on SME Hotels. International Journal of Hospitality Management. 75. 67-74. 10.1016/j.ijhm.2018.03.001.
  • Sharifani, Koosha, Amini, Mahyar, Akbari, Yaser and Aghajanzadeh Godarzi, Javad. Operating Machine Learning across Natural Language Processing Techniques for Improvement of Fabricated News International Journal of Science and Information System Research 12.9 (2022): 20-44.
  • William Y. and Degbey, Elina Pelto,(2021). Customer knowledge sharing in cross-border mergers and acquisitions: The role of customer motivation and promise management, Journal of International Management, Volume 27, Issue 4.
  • Xu, Jian and Zhang, Yi (2020). Does Intellectual Capital Measurement Matter in Financial Performance? An Investigation of Chinese Agricultural Listed Companies. Agronomy 2021, 11, 1872.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار