تبیین الگوی نوین هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت زمان‌گرای عصبی-فازی (TDABC-ANFIS) (مطالعه موردی شرکت گاز استان هرمزگان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم.

2 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

4 استادیار و عضو هیئت علمی گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم

چکیده

در روش‌های هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت از جمله هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت سنتی (ABC) و هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا (TDABC) فرض می‌شود بین هزینه و فعالیت رابطه خطى وجود دارد، لیکن تابع هزینه همیشه خطى نیست. برای حل این مشکل، پژوهش‌گران از مدل‌های هوش مصنوعی و فازی استفاده کردند. بی‌تردید تلفیق همزمان مدل‌های هوش مصنوعی و فازی منجر به افزایش دقت هزینه‌یابی خواهد شد. لذا در پژوهش حاضر برای نخستین بار به تلفیق روش TDABC با مدل عصبی- فازی (ANFIS) و مطالعه موردی شرکت گاز استان هرمزگان پرداخته شد. برای این منظور، ابتدا منابع و فعالیت‌های موضوع هزینه شناسایی شد. سپس ارتباط اقلام هزینه با فعالیت‌ها در ماتریس وابستگی هزینه- فعالیت تعیین شد. پس از آن، نرخ‌های تسهیم در ماتریس جایگزین شده و هزینه فعالیت‌ها بر اساس روش‌های ABC، IABC، TDABC و TDABC-ANFIS محاسبه شد. در نهایت، نتایج هزینه‌یابی بر اساس روش میانگین قدر مطلق خطا (MAD) با روش ABC مقایسه شد. نتایج نشان داد که MAD در IABCمعادل 74/0، در TDABCمعادل 60/0 و در تمامی 18 ساختار طراحی شده TDABC-ANFIS، در بازه (591/0، 213/0) می‌باشد. در نتیجه هزینه‌یابی بر حسب TDABC-ANFIS از دقت بیشتری در مقایسه با ABC، IABC و TDABC برخوردار می‌باشد. همچنین، در میان ساختارهای طراحی شده TDABC-ANFIS، ساختار Gauss2-4- Logsig دارای کمترین خطا (213/0) می‌باشد. از آنجاکه نتایج نشان داد در میان مدل‌های مورد بررسی، مدل TDABC-ANFIS به‌دلیل غیرخطی و فازی کردن رابطه هزینه‌ها و فعالیت‌ها، از دقت بیشتری برخوردار می‌باشد، به مسئولان حوزه مالی شرکت‌ها پیشنهاد می-شود از الگوی نوین TDABC-ANFIS استفاده کنند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining of Costing new Model Based on Neuro- Fuzzy Time Driven Activity ( Case Study of Hormozgan Gas Company)

نویسندگان [English]

  • Bahman bazgir 1
  • ghodratallah talebnia 2
  • hamidreza vakilifard 3
  • Faegh ahmadi 4
1 Phd student in Accounting, Islamic Azad University, Bandar Abbas Branch
2 Associate Professor and Member of the Faculty of Accounting, Islamic Azad University, Science and Research Branch.
3 Associate Professor and Member of the Faculty of Accounting, Islamic Azad University, Science and Research Branch
4 Associate Professor and Member of the Faculty of Accounting, Islamic Azad Qeshm University
چکیده [English]

Assumed that, Activity-based costing methods, such traditional activity-based costing (ABC) time driven activity based costing (TDABC), to have a linear relationship between cost and activity,but the cost function is linear, always. To solve this problem, researchers used artificial and fuzzy intelligence models. Undoubtedly, the simultaneous combination of artificial and fuzzy intelligence models will lead increased cost accuracy. Therefore, for the first time, in the present study, the TDABC method combined with the neural-fuzzy model (ANFIS) and the case study of Hormozgan Gas Company. For purpose, at first,
resources and activities of the cost subject were identified. Then, the relationship between cost items and activities was determined in the cost-activity dependency matrix. Subsequently, the sharing rates in the matrix were replaced and the cost of activities was calculated based on the ABC, IABC, TDABC and TDABC-ANFIS methods. Finally, the costing results were compared with the ABC method based on the mean absolute error magnitude (MAD) method results showed that MAD was 0.74 in IABC, 0.60 in TDABC and TDABC-ANFIS in all 18 designed structures in the range (0.591, 0.213). As a result, costing based on TDABC-ANFIS is more accurate than on ABC, IABC, and TDABC. Also, among the structures designed by TDABC-ANFIS, the Gauss2-4-Logsig structure has the lowest error (0.213). Based on the results, among the studied models, the TDABC-ANFIS model is more accurate due to the nonlinear and fuzzy relationship of costs and activities, so, suggesting to the officials of the companies' financial field to use the new TDABC- model

کلیدواژه‌ها [English]

  • Costing
  • ABC
  • IABC
  • TDABC
  • TDABC-ANFIS

مراجع

 اسماعیلزاده مقری، علی. کردلوئی، حمیدرضا. نوری، مریم.
( 1394 (، بررسی به کارگیری هزینهیابی بر مبنای فعالیت
زمانگرا ) TDABC ( در بانک سینا، مدیریت کسب و کار،
7 ( 27 :) 99 - 81 .
 آرامش، مسعود. معین الدین، محمود. دهقان دهنوی،
حسن. ) 1397 (، انتخاب محرکهای هزینه در هزینهیابی بر
مبنای فعالیت با تکنیک ترکیبی دلفی فازی و فرآیند
تحلیل سلسله مراتبی فازی، مدیریت منابع در نیروی
انتظامی، 6 ( 3 :) 268-247 .
 آذر، عادل. خدیور، آمنه. ) 1391 (، ارائه یک الگوی شبکه
عصبی برای تخمین روابط هزینه - فعالیت در بودجهریزی
بر مبنای عملکرد، برنامهریزی و بودجه، 17 ( 2 :) 38-7 .
 جبارزاده، سعید. مرادی، بابک. ) 1393 (، هزینهیابی بر
مبنای فعالیت زمانگرا در مؤسسات آموزش عالی )مطالعه
موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه(، پژوهشهای
مدیریت و حسابداری، 9 : 30 - 16 .
 رگجان، عادل. میرگوشه، نجمالدین. ) 1391 (، ارزیابی
بکارگیری سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا
TDABC و مقایسه با روش سنتی )مطالعه موردی شرکت
تولید دنا صنعت یاسوج(، اولین همایش ملی بررسی
راهکارهای ارتقاء مباحث مدیریت، حسابداری و مهندسی
صنابع در سازمانها، گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد
گچساران.
 رهنمای رودپشتی، فریدون. قرشی، داود. فارسی، عباس.
نوروزی، محمد. ) 1397 (، هزینه یابی مبتنی بر فعالیت زمان
گرا ) TDABC ) در صنعت بانکداری )مطالعه موردی بانک
کشاورزی(، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7 ( 2 :)
37 - 29 .
 طالبنیا، قدرت الله. عابدینی، بیژن. حیدری زاده، علی.
( 1396 (، بررسی تأثیر استقرار سامانه هزینهیابی بر مبنای
فعالیت ) ABC ) در شرکت پالایش گاز سرخون و قشم بر بهای
تمام شده محصولات سالهای 1388 الی 1390 ، فصلنامه
پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، 3 ( 25 :) 86-55 .
 نمازی، محمد. زارع، ماندانا. ) 1396 (، طراحی سیستم
هزینهیابی بر مبنای فعالیت زمانگرا با رویکرد فازی
)مطالعه موردی شرکت لعاب یاس فارس(، حسابداری
مدیریت، 10 ( 33 :) 31-13 .
 نمازی، محمد. ناظمی، امین. ) 1390 (، ارزیابی تطبیقی
سودمندی اطلاعات سیستم هزینهیابی بر مبنای فعالیت با
هزینهیابی سنتی در بانکداری الکترونیک، بررسیهای
حسابداری و حسابرسی، 19 ( 69 :) 138-119 .
 Abraham, A. (2005). Artificial neural networks. Handbook of Measuring System Design.
 Adeoti, A. A. Valverde, R. (2014). “Time Driven Activity Based Costing for the Improvement of IT Service Operations”. International Journal of Business and Management. Vol.9.No.1 PP: 109-127.
 Ardiansyah, G. B. Tjahjadi, B. & Soewarno, N. (2017). Measuring customer profitability through time-driven activity-based costing: a case study at hotel x Jogjakarta. In SHS Web of Conferences (Vol. 34, p. 08004). EDP Sciences.
 Ganorkar, A. B. Lakhe R. R. Agrawal K. N. (2018). Implementation of TDABC in SME: A Case Study, Journal of Corporate Accounting & Finance, 29(2): 87-113.
 Gregorio J., Russo G., and Lapao LV. (2016). ”Pharmaceutical services cost analysis using time-drinen activity-based costing: A contribution to improve community pharmacies management”, Research in Social and Administrative Pharmacy 3(12): 475-485.
 Kaplan S. Robert, Anderson R. Steven, (2007a) , Time-Driven Activity-Based Costing, A Simpler and More Powerful Path to Higher Profits, Harvard Business School Press, Boston, Massachusetts.
 Mandigo, M. O'Neill, K. Mistry, B. Mundy, B. Millien, C. Nazaire, Y. & Lucien, F. (2015). A time-driven activity-based costing model to improve
health-care resource use in Mirebalais, Haiti. The Lancet, 385, S22.
 Öker, F. Adıgüzel, H. (2010). “Time-Driven Activity-Based Costing: An Implementation in a Manufacturing Company”, The Journal of Corporate Accounting & Finance, Vol. 10, PP. 75-92.
 Teresa, L. (2009), Simplifying Activity-based Costing, Submitted to the Faculty of the Graduate College of the Oklahoma State University in partial fulfillment of the requirements for the Degree of doctor of philosophy.
 Tse S.C. Michael, Gong Z. Maleen, (2009), Recognition of Idle Resources in Time Driven Activity-Based Costing and Resource Consumption Accounting Models, Jamar, Vol. 7, No. 2, pp. 41-54.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار