طراحی الگوی هشداردهی در حسابرسی بر اساس تحلیل داده بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده: با توجه به نقش و اهمیت هشداردهی حسابرسی در کاهش رسوایی‌های مالی، هدف این پژوهش تدوین مدل هشداردهی حسابرسی با در نظر گرفتن ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر حرفه حسابرسی کشور است. روش تحقیق از لحاظ هدف جزء تحقیقات توسعه‌ای، از جنبه جمع آوری داده‌ها جزء تحقیقات اکتشافی و از حیث روش شناسی اجرای کار کیفی است. بر اساس روش شناسی کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، از طریق مصاحبه با 23 نقر از اعضای سازمان حسابرسی تا مرحله اشباع نظری (19 مصاحبه)، در سال 1399 که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند ادامه یافت که نهایتا مدل کیفی هشداردهی حسابرسی ارائه شد که دربردارنده شرایط علّی، عوامل مداخله‌گر و بستر و همچنین راهبردهای مربـوط بـه هشداردهی حسابرسی و پیامدهای هر یک است. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از دو روش اعتبارسنجی و زاویه بندی در پژوهش استفاده شد. نتایج در قالب مدل مفهومی که شامل، 7 مقوله برای شرایط علّـی، 5 مقولـه در زمینـه بسـتر، 8 مقوله برای شرایط مداخله‌گر، 3 مقوله برای راهبرد و 6 مقوله در زمینه پیامد مرتبط با پدیده هشداردهی حسابرسی شناسایی و ارائه شد. نتایج پژوهش حاکی از وجود نگرشی منفی نسبت به هشداردهی است. اعضای حرفه علاوه بر تاکید بر حمایت قانونی و توجه به ساختار اقتصادی و سازمانی، اعتقاد دارند که فرهنگ سازی و تشویق هشداردهندگان می‌تواند ترویج هشداردهی، شفاف‌سازی در محیط تجاری و افزایش اعتبار حرفه را در پی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Design of Audit Whistleblowing model based on Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • mehran vahdati 1
  • ahmad yaghobnejad 2
  • Azita Jahanshad 2
1 Department of Accounting, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Accounting, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering the role and importance of audit Whistleblowing in reducing financial scandals, the purpose of this study is to develop an audit Whistleblowing model by considering the environmental characteristics and conditions governing the audit profession in the country. In terms of purpose, research method is part of development research, in terms of data collection is part of exploratory research and in terms of methodology is quality work. Based on the qualitative methodology and the approach based on the data theory of the foundation, through interviews with 23 members of the audit organization up to the theoretical saturation stage (19 interviews), in 2020, which were selected by snowball sampling method, which finally A qualitative model of audit Whistleblowing was presented that includes causal conditions, intervening factors and context as well as strategies related to audit Whistleblowing and the consequences of each. To obtain data validity and validity, two methods of validation and angulation were used in the research. The results were identified and presented in the form of a conceptual model that includes 7 categories for causal conditions, 5 categories for intervention, 8 categories for intervening conditions, 3 categories for strategy and 6 categories for outcome related to the audit Whistleblowing phenomenon. Discussion and Conclusion: The results of the study indicated that there is a negative view of Whistleblowing, at the same time, in addition to emphasizing legal support and paying attention to the economic and organizational structure, members of the profession believed that by creating a culture and encouraging warnings,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Whistleblowing
  • Independent Auditors
  • Grounded Theory

مراجع

  • ایمان, محمدتقی. 1391. فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • بادپا, بهروز, پورحیدری، امید، خدامی پور، احمد. 2019. “بررسی اثر رهبری دگرگون‌ساز صاحبکار بر قضاوت حسابرس و نقش میانجی آشنایی با صاحبکار.” پیشرفت‌های حسابداری 11(1):29–67.
  • بنی‌مهد, بهمن، گل‌محمدی، آرش. 2017. “بررسی رابطه میان جو اخلاقی و هشداردهی در مورد تقلب از طریق مدل گزارشگری اختیاری در حرفه حسابرسی ایران.” حسابداری ارزشی و رفتاری 2(3):61–86.
  • بیگی هرچگانی, ابراهیم, بنی مهد, بهمن ، رئیس زاده، سیدمحمدرضا، رویایی، رمضانعلی. 1395. “بررسی تاثیر ویژگی رفتاری فرصت طلبی بر هشداردهی حسابرسان.” حسابداری ارزشی و رفتاری (2):65–95.
  • بیگی هرچگانی, ابراهیم, بنی مهد, بهمن ، رئیس زاده، سیدمحمدرضا، رویایی، رمضانعلی. 1396. “ارزش های انگیزشی و هشدار دهی اخلاقی حسابرسان درباره خطاکاری.” اخلاق در علوم و فناوری 45(12):124–39.
  • حاجیانی, ابراهیم. 2011. “هشداردهی: کارکرد تحلیل اطلاعاتی در پیش گیری از غافل گیری.” فصلنامه مطالعات راهبردی 14(3 (مسلسل 53)):103–26.
  • حق, زهیرال, پارکر، لی, کووالسکی، مارک، هاینز، کاترین. 1398. روش‌های پژوهش کیفی در حسابداری، حسابرسی و مالی. edited by ترجمه, م. مهربان‌پور, ع. مصطفائی, ج. مصطفایی. تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات.
  • دانایی‌فرد, حسن، امامی, سید‌مجتبی. 1386. “استراتژی های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه پردازی داده بنیاد.” اندیشه مدیریت راهبردی (2):69–98.
  • ساریخانی, مهدی, ناصر ایزدی نیا, سعید دائی کریم زاده. 2019. “بررسی قصد گزارشگری تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و نقش تعدیل‌گری شدت اخلاقی.” دانش حسابداری مالی 6(1):75–105.
  • شاهعلی زاده، رامین، حیدرپور، فرزانه، نیکومرام، هاشم، راهنمای رود پشتی، فریدون. 1400. " نقش میانجی هوش هیجانی در رابطه رهبری اخلاقی با قصد هشداردهی خطاکاری در موسسات حسابرسی." دانش حسابداری 12(3).
  • شهابی، سیده سنور، رضایی، فرزین. 1400 "تاثیر عدالت ، اعتماد و تعهد سازمانی حسابرسان مستقل بر افشاگری تخلفات حسابرسی" دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت 10(27) 88-79.
  • شهبازی, مجید، مهرانی، کاوه. 2020. “تدوین مدل قضاوت حرفه‌ای حسابرسان مستقل.” بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی 27(1):60–86.
  • عاقلی, میثم, نیک منش، شمس الدین، هاشم نیا، شهرام. 2020. “بررسی تاثیر عوامل رهبری سازمانی بر تمایل به سوت زنی (مورد مطالعه: کارکنان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری کرج).” فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی 1399(55):1–35.
  • عباسی, ابراهیم، ایزی، رویا. 2020. “نقش تصمیم گیری اخلاقی حسابرسان بر افشای اسرار مالی و غیر مالی.” مطالعات تجربی حسابداری مالی 17(66):149–72.
  • فراستخواه، مقصود. 1395. راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی. چاپ دوم. تهران: انتشارات آگاه.
  • فروغی, داریوش, خالقی، محسن، رسائیان، امیر. 2012. “مفهوم اهمیت در حسابرسی صورت‌های مالی و تأ ثیر آن بر توجه حسابرسان در فرآیند کشف تقلب مدیران.” پیشرفت‌های حسابداری 4(1):111–35.
  • کاشانی پور, محمد, کرمی، غلامرضا, خنیفر، حسین، شعبانی، کیوان. 1398. “بررسی قصد هشداردهی حسابرسان مستقل درباره خطاکاری: کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده.” حسابداری ارزشی و رفتاری 4(8 #a001098):63–91.
  • کرسول،, جان دبلیو. 2007. پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قوم نگاری، مطالعه موردی). چاپ اول. مترجم, ح. دانایی‌فرد, س. کاظمی, 1391. انتشارات صفار اشراقی.
  • گلدوست, مجید, طالب نیا, قدرت الله ، اسماعیل زاده مقری، علی, رهنمای رودپشتی، فریدون، رویایی، ‌رمضانعلی. 1397. “ارزیابی تأثیر ادراک اخلاقی و شهود بر قضاوت اخلاقی حسابداران نسبت به هشداردهی تخلفات مالی در بخش عمومی.” دانش حسابداری مالی ۵(3):1–23.
  • گیویان, عبداالله. 1395. روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • مداحی, آزاده, مهرانی, کاوه, مشایخی, بیتا, رحمانی. 1392. “تدوین مدل کیفیت حسابرسی.” بورس اوراق بهادار 6(23):103–37.
  • نمازی, محمد, ابراهیمی، فهیمه. 1395. “مدل بندی و تعیین اولویت عوامل موثر بر قصد گزارش تقلب مالی توسط حسابداران.” مطالعات تجربی حسابداری مالی 12(49):1–28.
  • نمازی, محمد, ابراهیمی، فهیمه. 2015. “بررسی تأثیر متغیر تعدیلی شدت اخلاقی ادراک شده بر قصد گزارش داخلی موارد تقلب توسط حسابداران.” بررسی‌های حسابداری 2(5):109–33.
  • نیک کار, بهزاد, آزادی, کیهان، بنی مهد، بهمن، سلیمی، سعید باقر. 2020. “توانمندسازی روانشناختی و هشداردهی تقلب در حرفه حسابرسی : آزمون نظریه امنیت روانشناختی.” دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت 9(34):47–58.
  • ولیان, حسن, عبدلی، محمدرضا، کوشکی‌جهرمی، علیرضا “مفهوم سازی تصمیم گیری خردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده بنیاد.” بررسیهای حسابداری و حسابرسی
  • Alleyne, Philmore, Mohammad Hudaib,  Richard Pike. 2013. “Towards a Conceptual Model of Whistle-Blowing Intentions among External Auditors.” British Accounting Review 45(1):10–23.
  • Anuar, Nawawi, Salin Ahmad Saiful Azlin Puteh. 2019. “To Whistle or Not to Whistle? Determinants  ” Journal of Financial Crime 26(1):260–76.
  • Bartels, D. M., C. W. Bauman, F. A. Cushamn, D. Pizarro, P. McGraw. 2014. “Blackwell Reader of Judgment  Decision Making.”
  • Beyer, Anne, Ilan Guttman. 2012. “Voluntary Disclosure, Manipulation,  Real Effects.” Journal of Accounting Research 50(5):1141–77.
  • Boo, El’fred, Terence Bu-Peow Ng, Premila Gowri Shankar. 2016. “Effects of Incentive Scheme  Working Relationship on Whistle-Blowing in an Audit Setting.” Auditing: A Journal of Practice & Theory 35(4):23–38.
  • Cheng, Jin, Haiqing Bai, Xijuan Yang. 2017. “Ethical Leadership  Internal Whistleblowing: A Mediated Moderation.” Journal of Business Ethics 155(1):115–30.
  • Chiasson, Michael, Gene H. Johnson, Ralph Byington. 1995. “Blowing the Whistle: Accountants in Industry.” The CPA Journal 65(2):24.
  • Corbin, Juliet, Anselm Strauss. 2014. Basics of Qualitative Research: Techniques  Procedures for Developing Grounded Theory. Sage publications.
  • Dart, Eleanor. 2011. “UK Investors’ Perceptions of Auditor Independence.” The British Accounting Review 43(3):173–85.
  • Erkmen, Turhan, Arzu Özsözgün Çalışkan, Emel Esen. 2014. “An Empirical Research about Whistleblowing Behavior in Accounting Context.” Journal of Accounting & Organizational Change.
  • Gao, Lei, Alisa G. Brink. 2017. “Whistleblowing Studies in Accounting Research: A Review of Experimental Studies on the Determinants of Whistleblowing.” Journal of Accounting Literature 38(May):1–13.
  • Jubb, Peter B. 1999. “Whistleblowing: A Restrictive Definition ” Journal of Business Ethics 21(1):77–94.
  • Keil, Mark, Amrit Tiwana, Robert Sainsbury, Sweta Sneha. 2010. “Toward a Theory of Whistleblowing Intentions: A Benefit‐to‐cost Differential Perspective.” Decision Sciences 41(4):787–812.
  • Kenny, Kate, Marianna Fotaki, Wim Vekerckhove. 2020. “Whistleblower Subjectivities: Organization  Passionate Attachment.” Organization Studies 41(3):323–43.
  • Kuang, Y. F., Lee, G. & Qin, B. (2021). Whistleblowing Allegations, Audit Fees, and Internal Control Deficiencies. Contemporary Accounting Research, 38 (1), pp.32-62.
  • Li, Jing, Liqi Zhu, Michaela Gummerum. 2014. “The Relationship between Moral Judgment  Cooperation in Children with High-Functioning Autism.” Scientific Reports 4(1):1–6.
  • Near, J. P., K. C. Ryan, P. Miceli. 1995. “Results of a Human Resource Management ‘Experiment’: Whistle-Blowing in the Federal Bureaucracy, 1980-1992.” Academy of Management Proceedings 1995(1):369–73.
  • Near, Janet P., Marcia P. Miceli. 1985. “Organizational Dissidence: The Case of Whistle-Blowing.” Journal of Business Ethics 4(1):1–16.
  • Perks, R. W. 1993. “Accounting & Society, Chapman & Hall, London.”
  • Porter, B. A. 1992. “Do External Auditors Have the Role of Society’s Corporate Watchdogs.” Akauntan Nasional4 11:41–48.
  • Rehg, Michael T., Marcia P. Miceli, Janet P. Near, James R. Van Scotter. 2008. “Antecedents  Outcomes of Retaliation Against Whistleblowers: Gender Differences  Power Relationships.” Organization Science 19(2):221–40.
  • Sarikhani, Mehdi, Naser Izadinia, Saeed Daei-Karimzadeh, Saeed Karimzade. 2019. “Investigating the Factors Affecting the Whistle-Blowing Intentions Using the Fraud Triangle  the Theory of Planned Behavior: An Accountant’s Perspective TT.” Khu-Aapc 3(6):105–35.
  • Sikka, Prem, Hugh Willmott, Tony Lowe. 1989. “Guardians of Knowledge  Public Interest: Evidence  Issues of Accountability in the UK Accountancy Profession.” Accounting, Auditing & Accountability Journal 2(2):0.
  • Srimindarti, Ceacilia, Listyorini Wahyu Widati. 2015. “The Effects of Locus of Control  Organizational Commitment to Acceptance of Dysfunctional Audit Behavior Based on the Theory of Planned Behavior.” International Journal 27–35.
  • Suryanto, Tulus, Ismail Suardi Wekke. 2017. “Auditor’s Professionalism  Moral Intensity for Whistleblowing Actions on Public Accounting Firms View.” Journal of Engineering  Applied Sciences 12(6):1667–71

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار