بررسی و مقایسه کارایی سیاست مالیات بر ارزش افزوده و سیاست مالیاتی موسوم به تجمیع عوارض کالا و خدمات با استفاده از رویکرد فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی.

3 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی.

4 استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی.

5 دانشجوی دکتری رشته مدیریت تولید و عملیات دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مالیات‌ها به عنوان مهم ترین منبع مالی برای تأمین درآمدهای عمومی و یکی از مؤثرترین ابزارهای سیاست‌های مالی دولت به شمار می‌روند. اصلاح ساختار قوانین مالیاتی به عنوان اساسی ترین بخش سیاست‌های مالیاتی جایگاه مهمی در مجموعه سیاستهای مالی دولت دارد.با توجه به اینکه در نیمه دوم سال 1387 سیاست مالیات بر ارزش‌افزوده به‌عنوان یکی از روش‌های اصلاح ساختار مالیاتی کشور جایگزین سیاست مالیاتی موسوم به تجمیع عوارض کالا و خدمات (مالیات غیرمستقیم) شده است و اهمیت تغییر در سیاست‌های مالیاتی کشور در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های سهم درآمدهای مالیاتی در پوشش هزینه‌های دولت نسبت درآمدهای مالیاتی در تولید ناخالص داخلی و سهم درآمدهای مالیاتی در کل درآمدهای عمومی دولت به مقایسه کارایی این دو سیاست مالیاتی با رویکرد فازی پرداخته‌ایم.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که کارایی سیاست تجمیع عوارض در طی سال‌های 1380 الی1387 ،0.531 در سال 1382 بیشترین مقدار و در سال 1387کمترین مقدار کارایی 0.495 می‌باشد. کارایی سیستم ارزش افزوده با متوسط 0.52525 از سیستم تجمیع عوارض با متوسط 0.5135 بالا تر و سیر صعودی داشته است. در نتیجه می‌توان با توجه با یافته‌های تحقیق نتیجه گرفت که سیاست مالیاتی ارزش افزوده کاراتر از سیاست مالیاتی موسوم به تجمیع عوارض کالا و خدمات می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and comparing the efficiency of VAT policy and the Tax policy called Tax of the services' and goods' collection (Using Fuzzy approach)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Kazazi 1
  • Mohammad Taghi Taghavifard 2
  • Esfandiar Jahangard 3
  • Reza Vaezi 4
  • Mehrdad Mehrkam 5
1 Professor, Department of Industrial Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Faculty Member, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University.
3 Associate Professor, Department of Economics, Faculty of Economics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
4 Professor of Industrial Management Department, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
5 PhD Student in Production and Operations Management, Department of Industrial Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Taxes, especially complications, are the main source of funding for public revenue and one of the most effective tools for government fiscal policy. Reforming the structure of Tax laws as the most essential part of Tax policies has a substantial place in the set of government fiscal policies. Considering that VAT policy as one of the methods of reforming the country's Tax structure instead of Tax of the services' and goods' collection in 2008 year and the importance of altering in the country's Tax policies in this study using the indicators of Tax revenue share in covering government expenditures, the ratio of Tax revenues in GDP and the share of Tax revenues in total public revenues to compare the efficiency of this We have addressed two Tax policies with a fuzzy approach.
The research findings show that the efficiency of toll collection policy during the years 2001 until 2008, the highest value is 0.531 in 2003 and in 2008 the lowest efficiency is 0.495.
The efficiency of the value-added system with an average of 0.52525 was higher than the toll collection system with an average of 0.5135 and an upward trend. As a result, it can be concluded from the research findings that the value-added Tax policy is more effective than the Tax policy called Tax of the services' and goods' collection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fuzzy Logic
  • Tax efficiency
  • Tax Reforms
  • Value Added Tax

مراجع

  • آملی دیوا، کبری؛ جعفری صمیمی، احمد. (1389). تاثیر سیاست‌های مالیاتی بر کارایی دولت در شرایط آزادسازی اقتصادی (مطالعه موردی: کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی).‎
  • امین رشتی، نارسیس؛ ارشد، فاطمه. (1392). بررسی کارایی سیستم مالیاتی در ایران با توجه به وقفه‌های مالیاتی.‎فصلنامه علوم اقتصادی، شماره بیست و پنجم.
  • ایزدخواستی، حجت. (1398). تحلیل عملکرد، کارایی وصول و چالش‌های اجرایی مالیات بر ارزش افزوده در ایران. پژوهشنامه مالیات، 25 (36)، 43-80.‎
  • بخشی لطفعلی. (1371). آشنایی با مالیه ی عمومی، نشر اقتصاد فردا، تهران، چاپ اول.
  • پژویان، جمشید؛ درویشی، باقر. (1389). اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی ایران، پژوهشنامه مالیات،. شماره هشتم.
  • جلالوند، وحید؛ شهیکی تاش، محمدنبی. (1392). بررسی و سنجش کارایی نظام مالیاتی ایران در برنامه‌های توسعه (رویکرد منطق فازی).‎ .‎فصلنامه علوم اقتصادی، شماره بیست و پنجم.
  • جلالوند، وحید؛ شهیکی تاش، محمدنبی. (1392). بررسی و سنجش کارایی نظام مالیاتی ایران در برنامه‌های توسعه (رویکرد منطق فازی).‎ .‎فصلنامه علوم اقتصادی، شماره بیست و پنجم.
  • حاتمی زاده، زیور. (1384). بررسی مقایسه‌ای آثار درآمدی و تورمی لایحه مالیات بر ارزش‌افزوده و مالیات بر کالا و خدمات موضوع قانون تجمیع، مجله بررسی‌های اقتصادی، صص 23-15
  • رهنمای رودپشتی، فریدون. (1385). بررسی و ارزیابی کارکرد ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکت‌ها.
  • سایت بانک داده‌های اقتصادی و مالی وزارت اقتصاد و دارایی https://databank.mefa.ir.
  • سایت بانک مرکزی . cbi.ir
  • سایت داده‌های سری زمانی بانک مرکزی http://tsd.cbi.ir.
  • سایت مرکز آمار .www.amar.org.ir
  • ضیایی بیگدلی و طهماسبی بلداجی. (1383). مالیات بر ارزش‌افزوده، مالیاتی مدرن، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی صص 46-23.
  • ظرفیت‌های مالیاتی اقتصاد ایران؛ (1395). چالش‌ها و راهکارهای توسعه‌ای آن، معاون برنامه ریزی و پژوهش سازمان امور مالیاتی.
  • عرب مازار، عباس؛ موسوی، سیدیحیی. (1377). محاسبه کارایی و کوشش مالیاتی ادارات کل امور مالیاتی استان‌های مختلف کشور: روش تحلیل پوششی داده‌ها.
  • عرب مازار، عباس؛ موسوی، یحیی. (1389). محاسبه کارایی و کوشش مالیاتی کشور به روش تحلیل پوشش داده ها، پژوهشنامه اقتصادی، شماره دوم.
  • فارابی، هیرو.(1390). مالیات بر ارزش افزوده و اثرات آن: تجربه کشورها و شیوه اجرا در ایران، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست های اقتصادی، شماره سوم.
  • کیا، مصطفی. (1389). منطق فازی در نرم افزار متلب ، انتشارات کیان رایانه سبز. چاپ اول.
  • گرایی نژاد، علیرضا؛ چپردار، الهه. (1391). بررسی عوامل موثر بر درآمدهای مالیاتی در ایران، فصلنامه علوم اقتصادی.
  • محسنی؛ شکری، مصطفی. (1395). رتبه‌بندی نظام‌های مالیاتی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره فازی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی 22.
  • مهرگان، محمدرضا (1373). مدلهای کمی در ارزیابی عملکرد ادارات، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،.
  • نظری و فدایی. (1392). آسیب شناسی نظام مالیاتی ایران، فصلنامه سیاست‌های مالی اقتصادی، شماره ۴.
  • نعمت پور، معصومه. (1384). بررسی عوامل مؤثر بر سطح وصول درآمدهای مالیاتی در سیستم مالیاتی ایران،فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران.
  • Ballard, C. L., Scholz, J. K., & Shoven, J. B. (1987). The value-added tax: A general equilibrium look at its efficiency and incidence. In The effects of taxation on capital
  • Batchelder, L. L., Goldberg Jr, F. T., & Orzag, P. R. (2006). Efficiency and tax incentives: The case for refundable tax credits. Stan. L. Rev., 59, 23.
  • Berggren, N. (2003). The Benefit Of Economic Freedom; A Survey. Independent Review, Vol. 8. No. 2. Fall.
  • Mamdani, E. H. (1977). Applications of fuzzy logic to approximate reasoning using linguistic synthesis, IEEE Transactions on Computers, Vo1. 26, No. 12, pp.1182-1191.
  • Rosen, (2005), Public Finance, London, Mcgrowhill.
  • Rostamy-Malkhalifeh, M. et al. (2020), Predicting financial statement fraud using fuzzy neural networks, Advances in Mathematical Finance and Applications (AMFA)
  • Swenson, D. L. (2000). Transaction type and the effect of taxes on the distribution of foreign direct investment in the United States. In International taxation and multinational activity (pp. 89-112). University of Chicago Press.
  • Tait, Alan A. (1991). The Value Added Tax: Administrative and Policy Issues. IMF Occasional Paper, No. 88, Washington: International Monetary Fund.
  • Zadeh, L. A. (1996). Fuzzy logic, neural networks, and soft computing. In Fuzzy Sets, Fuzzy Logic, And Fuzzy Systems: Selected Papers by Lotfi A Zadeh (pp. 775-782).
  • L.A. (1994). Fuzzy Logic, Neural Networks, and Software Computing. Commun. ACM, 37 (3): 77-84.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار