بهایابی مبتنی بر عملکرد در آموزش‌عالی (مطالعه موردی: دانشگاه شیراز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری حسابداری دانشگاه شیراز

چکیده

ارزیابی عملکرد و پاسخگویی مدیریت نیازمند بهایابی مبتنی بر عملکرد و بهای تمام شده دقیق و موجز می‌باشد. در همین راستا، هدف از انجام این تحقیق ارائه روشی نوین جهت بهایابی مبتنی بر عملکرد با توجه به چرخه‌های عملکردی دانشگاهی، در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی می‌باشد. این تحقیق یک مطالعه موردی در دانشگاه شیراز برای سال مالی 1396 و ترم اول و دوم سال تحصیلی 96-97 است. رویکرد مورد استفاده در این تحقیق رویکرد استقرایی در اجرای مدل و مبتنی بر یک رویکرد ترکیبی (سیستمی) در طراحی مدل بهایابی مبتنی بر عملکرد می‌باشد. برای شناسایی و احصای محرک‌های مربوط به فعالیت‌ها (برای واحدهای عملیاتی و پشتیبانی) از مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. بهای تمام شده کلیه مراکز مسئولیت در دانشگاه شیراز با رویکرد جدید در یازده گام اجرایی (منطبق با ویژگی‌های محیطی دانشگاه‌های ایران) تعیین گردیده و با اعمال محرک‌های خروجی محور (واقعی) بهای عملکرد و هزینه ظرفیت پس از تعیین نسبت‌های ظرفیت و کارایی محاسبه گردید. در نهایت در این مقاله بهای عملکرد، بهای تمام شده و هزینه ظرفیت به صورت دقیق و سیستمی محاسبه شده است که می‌تواند مبنایی مناسب برای ارزیابی عملکرد واحد‌های سازمانی و مدیران سازمان و همچنین پیاده‌سازی بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Performance Based Costing in Higher Education (Case Study: Shiraz University)

نویسندگان [English]

  • Javad Moradi 1
  • mohammad hosein fatheh 2
1 Shiraz University
2 Phd. Student, Shiraz University
چکیده [English]

Performance appraisal and management accountability require Performance Based Costing and accurate cost. In this regard, the purpose of this study is to present a new method for performance based costing according to academic performance cycles in universities and higher education institutions. This study is a case study at Shiraz University for fiscal year 2018 and first and second semester of academic year 2017-18. The approach used in this research is an inductive approach to model implementation based on a hybrid (systematic) approach to designing a Performance Based Costing model. Observation and interviewing were used to identify and quantify activity-related stimuli (for operational and support units). The cost of all responsibility centers in Shiraz University has been determined by a new approach in eleven steps of implementation (in accordance with the environmental characteristics of Iranian universities) and by applying output-driven (real) drivers, performance cost and capacity cost after determining the capacity and efficiency ratios were calculated. Finally, in this paper, performance cost, cost, and cost of capacity are accurately and systematically calculated which can be a good basis for evaluating the performance of organizational units and organization managers as well as implementing performance-based budgeting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Performance-Based Budgeting
  • Activity-Based Costing
  • Time-Driven ABC
  • Resource Consumption Accounting
  • Shiraz University

مراجع

  • باغومیان، رافیک، (1384)، کاربرد هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در موسسات آموزش عالی. دانش و پژوهش حسابداری. سال 1، شماره 3، ص 24-31.‎
  • جلیلی، آرزو و جواد اشرفی، (1394)، تعیین هزینه سرانه دانشجو با استفاده از روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت (بررسی موردی، واحد علوم و تحقیقات تهران). فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 8، شماره 25، ص 83-99.
  • خطیری، محمد.؛ زکی­زاده، محمد امین و عباس طاهرخانی، (1392). محاسبه هزینه تمام شده آموزش دانشجوی مقطع کارشناسی دانشکده علوم انسانی به روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان. مطالعات کمی در مدیریت. 4(3). 141-152.
  • رجبی، احمد، (1390)، هزینه­یابی برمبنای فعالیت، نگرشی نوین جهت محاسبه بهای تمام شده آموزش رشته‌های گروه پزشکی (مطالعه تطبیقی: دانشگاه­های علوم پزشکی شیراز، فسا و یزد. بررسی­های حسابداری و حسابرسی. دوره 18، شماره 64، ص 35-56.
  • رضایی، معصومه، (1397)، محاسبه بهای تمام شده خدمات آموزشی دانشجویان رشته‌های پزشکی با استفاده از سیستم هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در حوزه سلامت. پژوهش سلامت. دوره 3، شماره 3، ص 146-154.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون و اعظم پوریوسف، (1388)، هزینه­یابی نوین در کسب و کار، فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 2، شماره 2، ص 9-23.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون، (1388)، هزینه­یابی بر مبنای فعالیت و مدیریت بر مبنای فعالیت: رویکرد ارزش­آفرینی در کسب­و­کار اقتصادی، چاپ دوم، تهران، ایران: انتشارات ترمه.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون و علی­اصغر عرب احمدی، (1392)، بهایابی از منظر تصمیم­گیری (تحلیل تئوریک جهت توسعه دانش حسابداری مدیریت)، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 2، شماره 7، ص 123-135.
  • رهنمای رودپشتی، فریدون، داود قرشی، عباس فارسی و محمد نوروزی، (1397)، هزینه­یابی مبتنی بر فعالیت زمان­گرا (TDABC) در صنعت بانکداری )مطالعه موردی بانک کشاورزی(، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 7، شماره 27، ص 29-37.
  • عالی­ور، عزیز. (1386). حسابداری صنعتی: مفاهیم و کاربردها در هزینه­یابی. چاپ هفتم، تهران، ایران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی (سازمان حسابرسی).
  • عبادی فرد آذر، فربد، ابوالقاسم حسن­گرجی و رضا اسماعیلی، (1385)، محاسبه و تحلیل هزینه واحد خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتی، درمانی شهید سهرابعلی بخشی شهرستان شهریار با استفاده از روش هزینه­یابی بر مبنای فعالیت، فصلنامه مدیریت سلامت. جلد 23، شماره 9، ص31-40.
  • عباسی، ابراهیم، (1391)، کاربرد هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در رشته­های تحصیلی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه حسابداری مدیریت. سال 5، شماره13، ص 113-138.
  • فقیه­دینوری، مسعود و ناصر چمن­گرد، (1398)، بررسی اثر بهای تمام شده خدمات بیمارستانی بر کیفیت خدمات و رضایتمندی ذینفعان در بیمارستان­های تبریز، چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 2، شماره 11، ص 61-75.
  • نمازی، م. (1387 و 1388). معرفی نسل دوم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (TDABC). ماهنامه حسابدار، 22 (192 و 193)، 3-16.
  • نمازی، محمد و رضا حشمتی، (1388)، طراحی مدل ارزیابی پروژه­های فناوری اطلاعات با روش بودجه­بندی بر مبنای فعالیت فازی، سومین کنفرانس بین­المللی بودجه­ریزی عملیاتی، تهران، 17 و 18 تیرماه.
  • Balakrishnan, R., Labro, E., & Sivaramakrishnan, K. (2011). Product costs as decision aids: An analysis of alternative approaches (Part 1). Accounting Horizons, 26(1), 1-20.
  • Balakrishnan, R., Labro, E., & Sivaramakrishnan, K. (2011). Product costs as decision aids: An analysis of alternative approaches (Part 2). Accounting Horizons, 26(1), 21-41.
  • Cooper, R., & Kaplan, R. S. (1988). Measure costs right: make the right decisions. Harvard business review, 66(5), 96-103.
  • Dehayes, D. W., & Lovrinic, J. G. (1994). Activity‐based costing model for assessing economic performance. New Directions for Institutional Research, 1994(82), 81-93.
  • Hashim, J. H. (2013). Activity-based costing (ABC) Model for Public Higher Education Institutions (PHEI): A guide for a Model development. INTERNATIONAL JOURNAL OF MANAGEMENT & INFORMATION TECHNOLOGY, 7(3), 1089-1100.
  • Horngren, C. T., Foster, G., Datar, S. M., Rajan, M., Ittner, C., & Baldwin, A. A. (2010). Cost accounting: A managerial emphasis. Issues in Accounting Education, 25(4), 789-790.
  • Innes, J., & Mitchell, F. (1995). A survey of activity-based costing in the UK's largest companies. Management accounting research, 6(2), 137-153.
  • Jaafar, H., Jizat, J. E. M., Ismail, R., & Yusof, R. (2017). The Internationalization of Higher Education: An Estimation of Cost Using Activity Based Costing Method. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(7), 763-780.
  • Jones, T. C., & Dugdale, D. (2002). The ABC bandwagon and the juggernaut of modernity. Accounting, organizations and society, 27(1-2), 121-163.
  • Kaplan, R., & Anderson, S. (2004). Time-driven activity-based costing. Harvard business review.  https: ssrn.com/ abstract=485443.
  • Kaplan, R. S., & Anderson, S. R. (2007). The innovation of time-driven activity-based costing. Journal of cost management, 21(2), 5-15.
  • Levenson, N. (2012). Smarter budgets, smarter schools: How to survive and thrive in tight times. Harvard Education Press.
  • López, M. J. G. (2006). Towards decentralized and goal-oriented models of institutional resource allocation: The Spanish case. Higher Education, 51(4), 589-617.
  • Malmi, T. (1999). Activity-based costing diffusion across organizations: an exploratory empirical analysis of Finnish firms. Accounting, organizations and society, 24(8), 649-672.
  • Port, J. and Burke, J. (1989), Why higher education must learn its ABC. Public Finance and Accountancy (15 September), pp. 12–13.
  • Ramadan, S. Z., & Barghash, M. A. (2015). Calculating the Departmental Credit-Hour Cost for Higher Learning Institutions Using Joint Costing and Activity-Based Costing Systems Simultaneously. International Business Research, 8(5), 195.
  • Tirol-Carmody, K., Kardash, N., Chang, K., & Ecker-Lyster, M. (2019). Adopting an Activity-Based Cost Management Model at A Community College: A Case Study. Community College Journal of Research and Practice, 1-10.
  • Tse, M., & Gong, M. (2009). Recognition of idle resources in time-driven activity-based costing and resource consumption accounting models. Journal of applied management accounting research, 7(2), 41-54.
  • Van Der Merwe, A., & Keys, D. E. (2002). The case for resource consumption accounting: It can give you a more accurate projection of the resources you need and their costs than traditional methods can.(Cost Management). Strategic Finance, 83(10), 31-37.
  • Webber, S., & Clinton, B. D. (2004). Resource consumption accounting applied: The Clopay case. Management Accounting Quarterly, 6(1), 1.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار