شناسایی شاخصه‌های مؤثر بر ریسک حسابرسی مالیاتی با روش ترکیبی اکتشافی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی و استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، ایران

2 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده مدیریت، حسابداری و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، ایران

3 دانشیار، گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین چالش‌های حسابرسی مالیاتی در کشورهای درحال‌توسعه، عدم‌کارایی در بهره‌وری از منابع است که جهت غلبه بر آن، حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک توسعه یافته که در ایران حسابرسی مبتنی بر ریسک با اجرای طرح جامع مالیاتی آغاز شده‌است. تعیین شاخصه‌های اندازه‌گیری ریسک جهت انتخاب مؤدی، نقطه کلیدی در شروع فرایند حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک می‌باشد که این پژوهش به آن می‌پردازد. با توجه به کمبود چارچوب نظری در زمینه شاخصه‌های مؤثر بر ریسک حسابرسی مالیاتی، روش‌شناسی پژوهش ترکیبی اکتشافی استفاده گردید. در بخش کیفی تحلیل تم بر روی مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 12 نفر از خبرگان سازمان امور مالیاتی انجام گرفت و پس از شناسایی اولیه مفهوم‌ها (شاخصه‌های مؤثر) و تم‌های فرعی و اصلی، پرسشنامه مبتنی بر روش دلفی فازی تدوین گردید و با ارسال به 16 نفر از حسابرسان خبره مالیاتی، شاخصه‌های شناسایی‌شده اعتبارسنجی شدند. بر اساس نتایج، پنج تم «کارکردهای گزارشگری و حسابداری»؛ «قابلیت تطبیق داده‌ها»؛ «رفتار تمکین مالیاتی»؛ «زنجیره ارزش» و «راهبردها و تکنیک‌ها» به عنوان شاخصه‌های اصلی شناسایی شدند. مبادله با شرکت‌های صوری و فاقد اعتبار، استفاده از حساب جاری شرکا در انجام هزینه‌ها و بالابودن نسبت موجودی کالای پایان‌دوره به فروش، به عنوان مهم‌ترین شاخصه‌ها مشخص گردیدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of Effective Indicators on Tax Audit Risk by Mixed Explanatory Method

نویسندگان [English]

  • forogh Heyrani 1
  • Hosein Zareian 2
  • Mahmoud moeinadin 3
1 assistant professor,Yazd Islamic Azad university, accounting group, yazd, iran.
2 Accounting Department; Management, Accounting and Economics Faculty; Yazd Islamic Azad University; Yazd; IRAN
3 Associate Professor, Department of Accounting, Yazd Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran
چکیده [English]

One of the main challenges of tax auditing in developing countries is the lack of efficiency in resource utilization, which the risk-based tax audit has been developed to overcome them. In Iran, risk-based audits have begun with the implementation of Integrated Tax System (ITS). Determining the risk-measurement indicators for choosing a taxpayer is a key point in the start-up of the risk-based tax audit process that this research deals with. Due to the lack of a theoretical framework on the indicators affecting the tax audit risk, the methodology of mixed exploratory research was used. In the qualitative section, the thematic analysis was conducted on semi-structured interviews with 12 experts from the Iranian Tax Administration. After identifying the concepts (effective indicators) and main themes. Then, for validating indicatiors, a questionnaire was developed based on the Fuzzy Delphi and sent to 16 of the tax auditors. Based on the results, five themes of "reporting and accounting functions"; "data matching possibility"; "tax compliance behavior"; "value chain" and "strategies and techniques" were identified as the main Thems. Exchange with blacklisted companies, use of current account of partners in carrying out costs, and increasing the ratio of ending inventory to sale, were identified as the most important indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tax Audit
  • Risk Tax Audit
  • Risk Management

مراجع

  • برزگری خانقاه، جمال و فیض‌پور، محمدعلی. (1392). حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک: تجاربی از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه. مجله پژوهش حسابداری، شماره 8، ص 123-142.
  • پژویان، جمشید (1386)، اقتصاد بخش عمومی (مالیات‌ها)، تهران: نشر جنگل.
  • تهرانی، رضا، عباسیان، عزت‌اله و آخوندی، احمد. (1397). طراحی مدلی برای پیش‌بینی خوش‌حسابی مؤدیان بزرگ مالیاتی. پژوهشنامه مالیات، شماره 38 (پیاپی 86 ). ص 11-29.
  • دستگیر، محسن، ایزدی‌نیا، ناصر، عسکری، علی و رمضانی، سیدمهدی. (1394). ارائه مدل انتخاب برای حسابرسی مالیاتی مبتنی بر ریسک اشخاص حقوقی در ایران. پژوهشنامه مالیات، شماره 25 (پیاپی 73).، ص 9-44.
  • ساری، محمدعلی و اعتمادی، حسین. (1397). ارائه الگویی بهینه برای کمینه‌سازی ریسک مالیاتی شرکت‌ها بر اساس مولفه‌های کیفیت محیط اطلاعات داخلی- رهیافتی کاربردی از روش درخت تصمیم فازی، دوره 5، شماره4 (پیاپی 19)، صص 1-23.
  • سازمان امور مالیاتی کشور (1396). مروری بر عملکرد، اقدامات، برنامه ها و چالش‌های سازمان امور مالیاتی کشور. تهران: معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل؛ دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی.
  • سازمان امور مالیاتی کشور (1397). الگویی برای مدیریت ریسک تمکین مالیاتی. تهران: معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل؛ دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی.
  • ظهوریان، ابوالفضل (1389). انتخاب برای ممیزی مالیاتی بر مبنای ریسک. پژوهشنامه مالیات، شماره 8 (مسلسل 56). ص 177-210.
  • عبدلی، قهرمان، ابریشمی، حمید و حسینی‌فرد، سیدمحمد. (1394). تحلیل نظری و تجربی حسابرسی مالیاتی مطلوب در مالیات بر درآمد جهت کاهش فرار مالیاتی. پژوهشنامه مالیات، شماره 28 (مسلسل 76)، ص 41-67.
  • قربانی، ابوالفضل، لایقی، کامران و داوودی، فاطمه. (1396). شناسایی صورت حساب جعلی مودیان مالیاتی به کمک تکنیک‌های داده کاوی. پژوهشنامه مالیات، شماره سی وسوم (مسلسل 81). ص167-193.
  • نیک‌اندیش، مسعود و مخملباف، احمد. (1396). واکاوی تحقیقات تجربی حوزه حسابرسی نظام مالیات بر ارزش افزوده، ماهنامه پژوهشهای مدیریت و حسابداری شماره 40، ص 33-55.
  • Arlinghaus, B. P. (1998). Goal setting and performance measures – by tax professionals in Fortune 500 companies. The Tax Executive, 50(6).PP. 434–442.
  • Belay, Mekonnen (2017). Challenges of tax audit administration in Addis Ababa: evidence from small taxpayer branches, Department of Accounting and Finance School of Business Administration, Saint Mary University.
  • Besley, Timothy., and Persson, Torsten. (2014). Why Do Developing Countries Tax So Little?, Journal of Economic Perspectives, American Economic Association, vol. 28(4), pages 99-120.
  • Biber, Edmund and Hamad, Chaouki (2011), “Modern Tax Administration and Managing Compliance” (Power point documentary), The Workshop Managing Taxpayer Compliance and Taxpeyer Audit, Tehran, INTA.
  • Biber, Edmund. (2010) Revenue Administration: Taxpayer Audit Development of Effective Plans, Technical Notes and Manuals, IMF, Fiscal Affairs Department.
  • Cheng, Ching-Hsue & Lin, Yin. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European Journal of Operational Research. Vol142. Pp 174-186.
  • Creswell JW, Plano Clark VL.(2007) “Designing and conducting mixed methods research”. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design, choosing among five approaches, 2nd edition, California: Sage publication.
  • Creswell, John W. and Miller, Dana L. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry, Theory Into Practice, Vol3, No3, pp124-130
  • da Silva, Leon S´olon., Rigitano, Henrique de C., Carvalho, Rommel N., Souza, Jo˜ao Carlos F. (2016). Bayesian Networks on Income Tax Audit Selection - A Case Study of Brazilian Tax Administration. Proceedings of the 13th UAI Bayesian Modeling Applications Workshop (BMAW 2016). Pp14-59.
  • Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ). (2010). adressing tax evasion and tax avoidance in developing countries. Eschborn, the German Federal Ministry for Economic Cooperation and Development (BMZ)
  • Ebrill, Liam P; Keen, Michael; and Victoria Perry. (2010). the Modern VAT. Washington D.C, International Monetary Fund.
  • Edmiston, Kelly D. and Bird, Richard M. (2004). Taxing Consumption in Jamaica: The GCT and the SCT, International Tax Program, Institute for International Business, Joseph L. Rotman School of Management, University of Toronto.
  • Gupta, Manish. and Nagadevara, Vishnuprasad. (2010) Audit Selection Strategy for Improving Tax compliance: Application of Data Mining Techniques.
  • Harberger, Arnold C. (1995). “The ABCs of Corporation Tax Incidence: Insights into the Open-Economy Case.” In American Council for Capital Formation, Tax Policy and Economic Growth. Washington D.C, American Council for Capital Formation, pp. 51-73.
  • Hemberg, Erik., Rosen, Jacob., Warner, Geoff., Wijesinghe, Sanith., and O'Reilly, Una-May. (2015). Tax non-compliance detection using co-evolution of tax evasion risk and audit likelihood. In Proceedings of the 15th International Conference on Artificial Intelligence and Law (ICAIL '15). ACM, New York, NY, USA, 79-88. DOI=http://dx.doi.org/10.1145/2746090.2746099
  • Kvale, Steinar. (1996). InterViews: An introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
  • Løyland, Knut. Raaum, Oddbjørn. Torsvik, Gaute. and Øvrum, Arnstein. (2019). Compliance effects of risk-based tax audits. Working Paper, Oslo Fiscal Studies (OFS).
  • Lushi Isuf. (2016). Effect of integrity of the officers on reduce the tax evasion or increase of the re+venue - Survey in Kosovo. European Journal of Sustainable Development, Vol5, No2, pp51-56
  • Mansour, Israa., Kalib, Mutasem. (2019). The Impact of Using Analytical Procedures on Reducing the Cost of Tax Audit; The Jordanian Income and Sales Tax Department. International Business Research, Vol12, No2. Pp 52-65.
  • McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2001). Research in education: A conceptual introduction, 5th edition. New York: Adison Wesley Longman, Inc.
  • Murphy, Kevin E., Higgins, Mark. (2017). Concepts in Federal Taxation 2018, 25th Ed, Cengage Learning.
  • Neuman, S., Omer, T., Schmidt, A. (2013). Risk and return: does tax risk reduce firms' effective tax rates?. Working Paper, Ph.D. Thesis, TexasA&M University and North Carolina State University.
  • (2004), compliance Risk Management: Audit case Selection Method, Information Notes, October 2004, Tax Administration compliance sub-group.
  • Plano Clark, V., Creswell, J., O'Neil Green, D., & Shope, R. (2008). Mixing quantitative and qualitative approaches: An introduction to emergent mixed methods research. In: S. HesseBiber & P. Leavy (Eds.) Handbook of emergent methods, New York: The Guilford Press.
  • Roy, A.K.(2008). Risk Based Internal Audit-Need for Such Approach in Banking Sector for Implementation of Accountant, July-September
  • World Bank. (2011). Risk-Based Tax Audits; Approaches and Country Experiences. Edited by Munawer Sultan Khwaja, Rajul Awasthi, and Jan Loeprick. Washington D.C: The World Bank.
  • World Bank. (2011). Supporting the development of more effective tax systems. Report to the G-20 development-working group
  • World Bank. (2018). Doing Business 2017; IRAN. Washington D.C: The World Bank.
دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت
دوره 9، شماره 33
اردیبهشت 1399
صفحه 120-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار